Wereldwijd wordt meer dan 50 miljoen ton antibiotica geproduceerd, het meeste synthetisch. Het overgrote deel hiervan wordt toegepast in de intensieve veehouderij. In megastallen opgesloten runderen, varkens en kippen ontvangen dertig keer zo veel antibiotica als mensen. Doel daarvan is te voorkomen dat deze dieren, die onder zeer onnatuurlijke omstandigheden leven, sterven voordat ze (ge)slacht(s)rijp zijn. Ook worden antibiotica –in strijd met wetgeving– gegeven om dieren sneller in gewicht te laten toenemen. Tetracycline is bijvoorbeeld zo’n werkzame groeiversneller.

Mensen krijgen op deze manier ongemerkt zeer veel antibiotica binnen, waardoor ze steeds vaker resistent worden voor antibiotica waar ze die echt nodig hebben. Het verzwakt ons immuunsys­teem, waardoor de mens bevattelijker wordt voor auto-immuunziekten, schimmels en bacteriën. Maar zelfs een eenvoudige blaasontsteking kan uitmonden in een dodelijke afloop wanneer antibiotica hun werkzaamheid verliezen. Dat is de prijs op afbetaling van het goedkope vlees dat nu in de supermarkt ligt. Vier satétjes voor 28 cent? De rest van de betaling ligt in de nabije toekomst, wanneer we op deze manier doorgaan.

Symptoombestrijding

De antibiotica-industrie vaart er financieel zeer wel bij (er gaan inmiddels jaarlijks honderden miljarden euro’s in om) en wil het gebruik graag in stand houden. Zij voert hiervoor een krachtige lobby richting politiek.

De grootste uitgavenpost in westerse landen is momenteel die van de gezondheidszorg en medicijnen. Het gaat daarbij veelal om symptoombestrijding via bijvoorbeeld medicijnen ter verlaging van de bloeddruk, cholesterolverlagers en maagzuurremmers, die ons niet gezond maken, maar de verschijnselen van een slechte gezondheidstoestand temperen. Micro-organismen kunnen zich razendsnel aanpassen aan een veranderend milieu waardoor we te maken hebben met een enorme toename van ziekmakers als MRSA, ESBL, E.Coli en Lyme en een toename van moeilijk te bestrijden ziekenhuisbacteriën.

Uit onderzoek van de consumentenbond blijkt dat bijna alle kip die verkocht wordt in onze supermarkten besmet is met de ESBL-bacterie en uit onderzoek van de Wageningen University, de Gezondheidsdienst voor Dieren en het RIVM blijkt dat minimaal 80 procent van de varkens besmet is met de MRSA-bacterie. De praktijk leert dat een groot aantal mensen die in de intensieve veehouderij werken met kalveren of varkens besmet is met de MRSA-bacterie, waardoor boeren en hun gezinsleden bij opname in ziekenhuizen geïsoleerd moeten worden van andere patiënten met alle logistieke problemen en kosten van dien, die we als samenleving betalen.

Wortels

We zijn als mensen steeds verder verwijderd van onze wortels en van de natuur. Er wordt steeds vaker gesproken over de nieuwe ‘schadelijke’ planten en dieren als bedreiging van ons welzijn, terwijl het beter zou zijn van deze planten en dieren te leren waarom ze tot ons gekomen zijn, in plaats van uitroeiingspraktijken te hanteren die enkel de symptomen bestrijden en de natuur letterlijk uit balans brengen.

De natuur wordt als vijand van de mens bestempeld, zelfs als het alleen om de economische belangen op korte termijn van de mens gaat. In plaats van de natuur als bondgenoot te zien, bestempelen veel mensen de natuur als vijand die overwonnen moet worden. De huidige tendens is: hoe verder de natuur wegraakt uit het dagelijks leven, hoe bedreigender ze lijkt. Wat wild is, is niet te controleren. En wat niet te controleren is, leidt tot angst. Vertrouwen is goed, maar controle is beter, zo luidt het motto.

Voedsel bevat informatie voor ons lichaam. Met kunstmest en insectenverdelgers opgepepte groenten, fruit en graan, die in hun wezen verward zijn gemaakt, geven verkeerde informatie af aan ons lichaam. Dit geldt zeker ook voor vlees, melk en eieren van gekwelde, onnatuurlijk gehouden dieren. Het lijden van deze dieren kan niet los gezien worden van de intrinsieke kwaliteit van de producten die ze leveren, zelfs niet waar de wetenschap nog niet in staat is de effecten van dat lijden op de productkwaliteit te benoemen.

We zien dat de producten ziekmakende bacteriën bevatten, dat kippenpootjes gebroken botten hebben en dat het ene na het andere vleesschandaal bewijst dat de keten zelf verziekt is. Maar wat angst en stress van dieren doen met het vlees dat in de supermarkt ligt en wat het betekent voor onze gezondheid, laat zich vooralsnog slechts raden. Hun lijden wordt meer en meer onze ziekte.

Plezier

Natuurlijke voedingsmiddelen versterken ons lichaam en ons immuunsysteem. Wilde planten en kruiden zitten vol onvervalste informatie, die ons lichaam herkent en versterkt. Wanneer we seizoensgebonden eerlijk geproduceerde voedingsmiddelen nuttigen helpt dit ons lichaam en brengt ons dat weer in harmonie met de natuur. Wanneer we een eerlijke prijs voor een eerlijk product betalen, helpt dat niet alleen dieren, natuur en milieu, maar ook de boer die niet langer uitgeknepen wordt door de supermarkten, maar weer plezier in zijn werk kan krijgen door in z’n bedrijfsvoering de menselijke maat als uitgangspunt te kunnen nemen.

De ‘mega’-morfose van ons platteland zorgt er nu al voor dat het agrarisch gezinsbedrijf ten dode opgeschreven lijkt. Elke dag stoppen inmiddels zeven (familie)-boerenbedrijven; hun activiteiten worden veelal overgenomen door industriële conglomeraten, bouwers van megastallen. Dierziekten die overgaan op de mens kunnen volgens de WHO en de FAO een pandemie veroorzaken waardoor talloze mensen kunnen sterven.

We zullen onze oogkleppen af moeten leggen en onder ogen zien dat het luilekkerland met de onethisch lage prijzen aan zijn einde is gekomen; dat de wal het schip zal keren wanneer wij dat niet doen.

De auteur is fractievoorzitter van de Partij voor de Dieren in de Provinciale Staten van Zuid-Holland.