Uit het onderzoek ”Onveilige situaties thuis en buitenshuis” van Alzheimer Nederland onder 695 mantelzorgers blijkt dat een op de drie mantelzorgers zich ernstig zorgen maakt over de veiligheid in huis. Driekwart van de mantelzorgers zegt dat er zich onveilige situaties in huis hebben voorgedaan. Zeventig procent van hen beschrijft daarnaast onveilige situaties buitenshuis.

Voor Yfke van de Repe, casemanager in dienst van Ketenzorg Dementie Hoeksche Waard, ging er in het onderzoek geen nieuwe wereld open: „Ik kom regelmatig onveilige situaties tegen. Het gas blijft openstaan. Medicijnen worden niet of op een verkeerd moment ingenomen. Mensen drinken te veel alcohol, omdat ze vergeten dat ze eerder op de dag al het nodige nuttigden. Anderen vallen van de trap omdat hun diepte-inzicht door de dementie weg is. Ik zie brandplekken van sigaretten. Verder kan agressie voor onveilige situaties zorgen.”

Welke onveilige situaties doen zich buitenshuis voor?

„Mensen met dementie struikelen over stoepranden. Ze laten hun hond uit en worden door het dier thuisgebracht omdat ze zelf de weg niet meer weten. Ze steken zomaar de weg over of rijden met de auto tegen het verkeer in.

Heel gevaarlijk vind ik dat mantelzorgers zonder rijbewijs soms omwille van de eigen mobiliteit hun echtgenoot met dementie auto laten rijden en hem aanwijzingen geven.”

Het kabinet wil mensen met dementie zo lang mogelijk thuis laten wonen. Ziet u de toekomst met angst en beven tegemoet?

„Ja, want men wil mensen langer thuis laten wonen en tegelijkertijd wordt er flink in de zorgverlening gesneden, in de dagbesteding, de thuiszorg, de thuisbegeleiding en in de huishoudelijke hulp.”

Heeft dit gevolgen voor mantelzorgers?

„Er wordt steeds meer van mantelzorgers verlangd, terwijl de zorg voor iemand met dementie al heel intensief is. Veel mantelzorgers hebben een betaalde baan. Ze houden het lang vol, maar wankelen als hun partner of familielid agressief wordt, ’s nachts in de weer is of wegloopt. Hulpverleners kunnen minder een oogje in het zeil houden, omdat er op zorg wordt beknibbeld. Het gevaar bestaat dat overbelaste mantelzorgers, mede door onmachtgevoelens zelf agressie gaan gebruiken en zich schuldig maken aan mishandeling.”

Hoe kan overbelasting van mantelzorgers voorkomen worden?

„Het vroegtijdig inschakelen van deskundige zorgverleners kan overbelasting voorkomen. Ik merk dat veel mantelzorgers, zowel binnen als buiten de kerk, denken dat ze alles zelf moeten oplossen. Daarnaast vinden ze het moeilijk om hulp te vragen en een sociaal netwerk in te schakelen. Stichting MEE en Mezzo zouden cursussen kunnen geven om hun dit te leren.”

Volgend jaar wordt de nieuwe WMO ingevoerd. Alzheimer Nederland zegt in een reactie op het onderzoek dat de overheid voor dagbesteding moet zorgen.

„Ik denk dat gemeenten niet goed weten wat hun te wachten staat met de nieuwe WMO. Ik houd mijn hart vast. Gaan gemeenten zelf hulp bieden en hebben ambtenaren voldoende kennis van de sociale kaart om naar de juiste instantie te verwijzen? Gemeenten zijn volgens mij meer bezig met het snijden in de huishoudelijke zorg dan met het regelen van hulp voor mensen met dementie.

Er komt minder geld voor dagbesteding. Dat zal versnippering geven, terwijl mensen met geheugenproblemen juist gebaat zijn bij structuur. Het is niet goed om de ene dag naar een dagactiviteit in het dorpshuis te gaan, de volgende dag de dagbesteding van de kerkelijke gemeente te bezoeken en op dag drie weer ergens anders heen te rijden.”

Ziet u ook lichtpuntjes in het kader van de WMO 2015?

„Er liggen kansen voor gemeenten om geheugenproblematiek op een open manier onder de aandacht van burgers te brengen, zodat het taboe op dementie verdwijnt. De nieuwe WMO prikkelt de creativiteit van burgers én biedt kerken de mogelijkheid om zich meer te laten zien in de samenleving.”