„Nee, het is geen grap”, lacht ontwerper Carolus Poldervaart. Maandag plaatste het bureau een bericht over de kantelsluis op zijn website, met artist’s impressions en een animatiefilm. Sindsdien stromen de reacties binnen. „Ze lopen uiteen van ”dit kan niet” tot ”geniaal.”

De kantelsluis is een drijvende buis die per vaarrichting ruimte biedt voor vijf jachten. In de buis liggen twee kanalen, gevuld met water. Als de buis recht ligt, is het wateroppervlak 4 meter lager dan het buitenwater. Nadat een jacht naar binnen is gevaren, kantelt de sluis. Het schip zakt dan 8 meter naar beneden. Zodra het onder de brug door is, kantelt de sluis terug. „Bij drukke autobruggen kunnen daardoor bijna alle jachten passeren zonder dat de brug open hoeft”, zegt de ontwerper.

Hij benadrukt dat zijn vinding beweegbare bruggen niet overbodig maakt. „Met de kantelsluis kun je 8 meter extra hoogte winnen. Maar er zijn altijd schepen die nog hoger zijn. Bovendien moet de bodem geschikt zijn voor het graven van de sleuf waar de kantelsluis in komt te liggen. De sluis is ook niet geschikt voor grote schepen. Het is een oplossing voor al die kleine jachtjes die net niet onder de brug door kunnen maar wel voor veel irritatie bij het wegverkeer zorgen.”

Het bouwen van een kantelsluis vergt volgens Haskoning zo’n 60 miljoen euro. Het bureau heeft uitgerekend dat de sluis onder de Haringvlietbrug over een periode van 25 jaar per saldo 100 miljoen euro oplevert. De terugverdientijd van de sluis is twaalf jaar.

Volgens Poldervaart is Rijkswaterstaat de potentiële opdrachtgever voor de drie genoemde locaties. „Binnenkort zitten we om de tafel”, zegt hij.

De kantelsluis verpompt geen water, er wordt tijdens het proces geen ballast verplaatst, de sluis gaat niet omhoog of omlaag en verandert niet van plek. De enige beweging is het draaien. Die moet beperkt blijven, om ervoor te zorgen dat de randen van de sluis de mast van een jacht niet raken.

Volgens Poldervaart is het energieverbruik van het systeem bijzonder laag. In drie minuten moet de sluis 32 graden gedraaid zijn. Het duurt dertig seconden om de kanteling op gang te brengen. Bij normale weersomstandigheden kost dat 0,04 kilowattuur, net zo weinig als een spaarlamp die vier uur brandt. „Ik heb het door anderen laten narekenen. We kunnen er niet meer van maken”, lacht hij.

De sluis wordt gemaakt van staal en kan op een scheepswerf worden gebouwd. Eenmaal op zijn plek kunnen volgens Poldervaart per uur 15 tot 30 ‘te hoge’ jachten passeren.

De ontwerper heeft ook een andere toepassing bedacht, waar de beroepsvaart baat bij kan hebben. „Ik denk aan vaarwater waar bij het schutten van schepen het gevaar bestaat dat ondiepe plekken droogvallen. Passage van de kantelsluis kost geen water.”