De veiligheidsmaatregelen in Amsterdam voor, tijdens en na het huwelijk van kroonprins Willem-Alexander en Máxima Zorreguieta zijn vergelijkbaar met die van de eurotop in 1997. Met dit verschil dat er zelden zo veel belangrijke mensen in zo’n korte tijd op zo’n klein gebied bij elkaar zijn. „Het wordt een mierennest”, aldus politiecommissaris J. van Riessen.

De aan- en afvoer van belangrijke gasten is een operatie die met militaire precisie wordt uitgevoerd. Alles is tot op de seconde vastgelegd. Daar waar het kan, zijn zichtbare maatregelen genomen. Zo is er bijvoorbeeld een pergola van kogelvrijglas gemaakt van het Koninklijk Paleis naar de kerk.

Het veiligheidsdraaiboek houdt rekening met allerlei crisissituaties. Er zijn evenwel geen aanwijzingen dat er zich grootschalige problemen zullen voordoen. Om die reden is er geen sprake van zeer scherpe veiligheidsmaatregelen, zoals dat wel het geval was tijdens de inhuldiging van koningin Beatrix in 1980. Bewoners van de binnenstad kunnen gewoon hun huizen bereiken. Winkels in het centrum zijn open. Iedereen wordt onderworpen aan een zogenaamde bom-check. De politie verwacht een groot aantal valse bommeldingen, maar dat is bijna normaal bij dergelijk evenementen.

Het publiek langs de route van de gouden koets en op de Dam wordt vanaf de daken in de gaten gehouden door enkele observatieteams van de politie en vanuit de lucht met speciale camera’s in stille politiehelikopters. Scherpschutters zijn wel aanwezig maar niet zichtbaar opgesteld. De hoge gasten worden beveiligd door de divisie koninklijke en diplomatieke beveiliging. Koningshuizen en bijvoorbeeld VN-secretaris-generaal Kofi Annan nemen eigen veiligheidsmensen mee. Of die ook bewapend zijn, is niet bekend.

Tijdens de ceremonie geldt in het luchtruim boven de stad een vliegverbod. Officieel „om te voorkomen dat het uitoefenen van het luchtverkeer een storende invloed heeft op de sluiting van het huwelijk.” Na de terreuraanslagen van 11 september in de Verenigde Staten nemen de autoriteiten geen enkel risico meer. Of het luchtruim tegen indringers wordt beveiligd door bijvoorbeeld F-16’s is niet duidelijk.

Tijdens het koninklijk huwelijk in Amsterdam geldt een noodverordening voor een deel van de binnenstad. De verordening geeft onder meer aan dat niemand in de eerste veiligheidsring rond het Paleis op de Dam, De Nieuwe Kerk en de Beurs van Berlage mag komen. Alleen genodigden, bewoners in het bezit van speciale papieren en mensen die voor hun werk in het gebied moeten zijn, worden in de eerste ring toegelaten.

Bewoners in de veiligheidsgebieden mogen geen voorwerpen aannemen die een gevaar voor de veiligheid kunnen opleveren. De politie kan hier op controleren en ook bomcontroleurs zijn bevoegd het hele gebied uit te kammen. In de veiligheidsgebieden mag verder niet worden gefietst en er mag niet op straatmeubilair worden geklommen. Op sommige plaatsen geldt een vaar- en afmeerverbod. Brievenbussen en prullenbakken zijn preventief verwijderd.

Burgemeester Cohen van Amsterdam is vooralsnog niet van plan bestuurlijke ophouding toe te passen. Het middel werd ingevoerd voor de Europese voetbalkampioenschappen in 2000 om relschoppers uit voorzorg twaalf uur te kunnen opsluiten. De politie houdt voor de zekerheid wel acht pelotons mobiele eenheid achter de hand om snel ongeregeldheden de kop in te kunnen drukken.

Voor het feest vanavond in de ArenA heeft de Amsterdamse politie 25.000 mensen gescreend die zich tijdens de feestelijkheden voor het huwelijk in de buurt van het toekomstig echtpaar bevinden. Het gaat volgens een woordvoerster om ongeveer 6000 genodigden die het feest bijwonen en in het stadion in de buurt van de vip-plaatsen zitten.

Maar er gebeurt meer. Zo moesten alle muzikanten van drum- en showfanfare Advendo uit Sneek een kopie van hun paspoort inleveren alvorens ze een toegangsbewijs kregen voor het feest van vanavond. De materiaalwagen met alle instrumenten en slagwerk van Advendo moest gisteren al naar Amsterdam voor een bom-check. Met röntgenapparatuur ging de beveiliging alle muziekinstrumenten langs om te controleren of er explosieven inzitten.

Bij het militair ceremonieel tijdens het huwelijk zijn morgen 1900 militairen betrokken. Deze zorgen voor een erewacht bij het Koninklijk Paleis in Amsterdam, een erewacht bij de Beurs van Berlage en een zogenoemde sabelwacht bij de Nieuwe Kerk. Verder fungeren ze als ere-afzetting langs de routes, als ere-escorte onder meer tijdens de rijtoer en zorgen ze voor een eresaluut.

De militairen dragen wel een wapen maar dat is niet geladen. Bij ongeregeldheden zullen ze niet in actie komen. „Dat is een taak van de politie”, zegt generaal-majoor M. P. Celie, commandant van het Nationaal Commando. „Wij zijn er alleen voor het protocol.”