De gevangenis werd in 1997 geopend voor gevangenen die buitengewoon gevaarlijk werden geacht. Hij ligt op 4600 meter hoogte in de Andes in het zuiden van Peru en is niet toegankelijk met het openbaar vervoer. Overdag is het tussen 6 en 10 graden, ‘s nachts kan het -26 graden worden. Verwarming is er niet. De gevangenen moeten zich wassen met koud water. Hun bezoek mogen ze alleen achter tralies in het bijzijn van bewakers zien.

Door de extreme kou en de ijle lucht kampen veel gevangenen met gezondheidsproblemen. Hun bewakers worden om de 3 maanden met het oog daarop gewisseld, zo schrijft de Nationale Coördinator voor de Mensenrechten, een collectief van mensenrechtenorganisaties in Peru, in een rapportage zonder datum.

In 2011 ontsnapten volgens de krant La República drie gevangenen en in 2012 zelfs 17. Er zouden ook te weinig bewakers zijn om de gevangenen in de gaten te houden.

In zijn jaarverslag 2012-2013 benadrukt de Coördinator nog eens dat de gevangenis onbewoonbaar is en dat de overheid niks heeft gedaan om de omstandigheden te verbeteren. De gevangenis moet dan ook definitief worden gesloten. In 2005 gebeurde dat gedeeltelijk, maar in 2007 maakte president Alan García dat ongedaan.

In de loop der jaren wisten tientallen gevangenen in Challapalca via de rechter gedaan te krijgen dat ze werden teruggeplaatst naar een gevangenis met betere leefomstandigheden. Ook de advocaat van Joran van der Sloot, Máximo Altez, is deze procedure begonnen, zei hij zaterdag tegen het ANP. Van der Sloot zelf is in hongerstaking gegaan.

De reden van zijn overplaatsing is niet duidelijk. Het Instituut voor Penitentiaire Inrichtingen INPE in Lima heeft ondanks herhaaldelijk aandringen nog geen verklaring willen geven. Van der Sloots advocaat zegt dat Van der Sloot naar Challapalca moest omdat zijn cliënt twee keer is betrapt op het bezit van een mobiele telefoon. Anonieme bronnen binnen de gevangenis Piedras Gordas, waar Van der Sloot tot voor kort zat, hebben tegen de pers verklaard dat Van der Sloot is overgeplaatst omdat hij onder meer de gevangenisdirecteur zou hebben bedreigd.

De Nederlander zit een straf van 28 jaar uit wegens moord gevolgd door beroving op de Peruaanse Stephany Flores.