Kunstenaar tekent panorama luchtlanding para’s op heide bij Ede
EDE. Een paar minuten over drie op maandagmiddag 18 september 1944. Dat is het moment dat beeldend kunstenaar Benjamin Koops uit Ede vastlegt in een 14 meter lang panorama van de luchtlanding van Britse parachutisten op de Ginkelse Heide bij Ede, een onderdeel van de geallieerde Operatie Market Garden.
Koops (28) tekent het panorama in de Stadswinkel in cultuurcentrum Cultura in Ede in het kader van de zeventigste herdenking van Market Garden. De slag om Arnhem vormde een onderdeel van deze operatie, die op zondag 17 september 1944 begon. Op de tweede dag van de slag landden geallieerde troepen op de Ginkelse Heide. „Binnen veertien minuten kwamen er ruim 1900 para’s naar beneden. Mijn tekening moet historisch kloppen, tot in de details, maar tegelijkertijd wel een spannend, dramatisch beeld zijn. Ik kijk met het oog van iemand die in de bosrand bij de Zuid-Ginkel de parachutisten op de hei ziet landen.”
Het kunstwerk wordt het vijfde in een reeks panorama’s van slagvelden, die Koops met houtskool op papier zet. Het ‘Edese’ panorama is tot nu toe het langste. Eerder tekende hij de slag bij Alesia, waar het Romeinse leger van Julius Caesar de Galliërs versloeg, de smadelijke nederlaag van Romeinse legioenen tegen de Germanen bij het Teutoburgerwoud, de slag bij Issus, waar Alexander de Grote de Perzen overwon, en de invasie van Normandië in juni 1944 bij Omaha Beach.
De volgende tekening gaat over de Eerste Wereldoorlog, weet Koops nu al. „Daarna wil ik de slag om Stalingrad tekenen, als het kan in 360 graden. Dan is voor mij de serie compleet en kan ik haar in zijn geheel exposeren.”
Veldslagen fascineren Koops, die na opleidingen illustratie en docent beeldende kunst het afgelopen schooljaar lesgaf aan de christelijke scholengemeenschap Het Streek in zijn woonplaats. „Die militaire interesse is me een beetje met de paplepel ingegoten. Ik hoorde mijn vader vertellen over zijn diensttijd in Suriname, en mijn basisschool in Ede stond naast een kazerne. Ik heb heel vaak tanks voorbij zien rollen. Als kind zag ik ook meer dan eens de luchtlanding op de heide bij Ede bij de jaarlijkse Airborneherdenking in september.”
Koops verheerlijkt oorlogen niet. „Integendeel. Als kunstenaar wil ik vooral de zinloosheid van oorlog uitbeelden. Een veldslag romantiseer ik zeker niet. Ik ben sterk antioorlog. Operatie Market Garden was zinloos. Ze is op een mislukking uitgelopen. De strijd heeft behoorlijk wat soldatenlevens gekost, dat is niet niks.”
Het 1,25 meter hoge panorama zal veel emoties van soldaten tonen. Koops: „Doordat ik met houtskool en daarna met Siberisch krijt in zwart-wit werk, kan ik veel doen met het contrast van licht en donker.”
Belangstellenden zijn welkom om te volgen hoe Koops vordert met het panorama. Van die kijkers heeft de kunstenaar geen last. „Ik ben het, ook als docent, wel gewend dat mensen toekijken als ik aan het werk ben.”
De Edenaar filmt zelf het wordingsproces van het panorama voor een zeven minuten durende documentaire, die vanaf 18 september ook te zien zal zijn als in de Stadswinkel in Ede het eindresultaat te bezichtigen is.