„De pendule van de Arabische Lente is doorgeslagen naar de kant van Israël, zoals die eerder doorsloeg in tegenovergestelde richting”, citeerde The New York Times woensdag een voormalig adviseur voor Palestijnse onderhandelaars, Kaheld Elgindy.

Dat gaat tegen alle eerdere verwachtingen van Midden-Oostendeskundigen in. Zij dachten anderhalf jaar geleden nog dat de diverse Arabische regeringen door alle nieuwe ontwikkelingen gevoeliger zouden worden voor de opvattingen van het volk. Dat zou betekenen dat ze meer sympathie zouden gaan tonen voor Hamas en meer vijandschap ten opzichte van Israël.

Maar het ging anders. Egypte leidt sinds de machtswisseling vorig jaar een nieuwe coalitie van Arabische staten, waaronder Jordanië, Saudi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Deze landen zullen het niet openlijk zeggen, maar in feite steunen ze Israël in zijn strijd tegen Hamas. Volgens experts in The New York Times is hun angst voor een politieke islam zo sterk dat ze hun allergie voor Israël opzijzetten.

Egypte is de traditionele onderhandelaar tussen Israël en Hamas, maar deze keer kwam de regering in Caïro met een voorstel dat aan bijna alle eisen van Israël en aan geen enkele eis van de Palestijnen tegemoetkwam. Hamas verwierp het dan ook, maar het voorstel zelf tekent de situatie. Officiële woordvoerders van de Egyptische overheid geven Hamas de schuld van de vele Palestijnse slachtoffers, en de regeringsgetrouwe Egyptische media zetten Hamas neer als het werktuig van een islamistisch complot in de regio.

Dat heeft alles te maken met een gezamenlijk front van de genoemde Arabische landen tegen Iran, traditioneel dé bondgenoot die Hamas van geld en wapens voorziet. Ayatollah Ali Khamenei heeft de wereldwijde moslimgemeenschap dinsdag nog opgeroepen te helpen met de bewapening van Gaza in de strijd tegen Israël.

Iran beschuldigt Egypte er ook van medische hulp aan gewonde vrouwen en kinderen in Gaza te verhinderen. Nu Egypte de grens met Israël heeft gesloten, worden alle routes naar de Gazastrook geblokkeerd. Daardoor moeten Iraanse hulpgoederen naar Egypte worden gevlogen voordat ze in Gaza terecht kunnen komen, wat dagen vertraging oplevert. Egypte ontkent intussen deze beschuldigingen en zegt de hulp niet onnodig te vertragen.

Een deel van de Midden-Oostendeskundigen denkt –volgens de New York Times– dat de Arabische wereld het leiderschap van Egypte zal volgen. Er zijn evenwel ook analisten die vermoeden dat de spanningen in de Arabische landen zelf verder zullen gaan oplopen. Hoewel de diverse regeringen een afkeer van Hamas hebben, is de sympathie voor de Palestijnen groot onder de gewone bevolking. De vraag is of die twee met elkaar in evenwicht blijven als het conflict in Gaza verder escaleert.