„De Europese Commissie rekent voor dit jaar op 40 miljard euro aan schade voor de Europese economie en voor volgend jaar op 50 miljard. Maar dat zijn slechts grove schattingen. Het is heel lastig te voorspellen wat de psychologische effecten zijn bij investeerders en met wat voor tegenmaatregelen Rusland gaat komen”, aldus Van Schaik.

De onderzoekster houdt er rekening mee dat veel aandelenkoersen op de Europese beurzen komende dagen in het rood zullen eindigen. Investeerders worden nu al erg zenuwachtig. In Nederland zijn zelfs gevallen bekend van mkb-bedrijven die het niet meer lukte om een lening te krijgen voor projecten in Rusland.

De Russische regering heeft gezegd niet meteen met represailles te komen. „Maar de Russen kunnen natuurlijk wel gaan zieken. Dan vinden ze bijvoorbeeld weer een of andere bacterie op ons groente en fruit, waarna ze de import stil leggen. Of ze komen met maatregelen omdat er ergens illegaal gas zou worden afgetapt”, zegt Van Schaik. Ze wijst erop dat McDonald’s deze week voor de rechter is gedaagd in Rusland. Bij de hamburgerketen zou onhygiënisch met voedsel zijn omgegaan, aldus Russische autoriteiten.

Nederland geldt als een belangrijke handelspartner van Rusland. Ons land exporteerde vorig jaar voor zo’n 7 miljard euro naar in oppervlakte ’s werelds grootste staat. De import bedroeg meer dan 20 miljard euro, voornamelijk gas en mineralen. Daar komt bij dat Nederland veel handelt met Duitsland. En Duitsland voert weer veel naar Rusland uit.

Van Schaik zegt haar twijfels te hebben over het nut van de sancties. President Vladimir Poetin zal hierdoor waarschijnlijk geen andere koers gaan varen, zegt ze. Meer op de lange termijn gerichte maatregelen, zoals economische steun aan Oekraïne en Moldavië of het versneld overstappen op duurzame energie waardoor Europa minder afhankelijk wordt van Russisch gas, hebben volgens haar meer kans van slagen.