De gesloten inrichting -van een gevangenis wil de directie pertinent niet spreken- biedt plaats aan jongeren tussen 12 en 22 jaar. Hun misdaden variëren van straatroof tot geweldsmisdrijven zoals moord. De jongens en meisjes leven gescheiden van elkaar in groepen van tien tot twaalf personen. In een later stadium van hun scholing worden de groepen gemengd.

Jeugdinrichting Rentray Flevoland, die in het troosteloze polderlandschap van Lelystad ligt, lijkt aan de buitenkant op een echte gevangenis. Een grote muur en een gracht omsluiten het grijze bolwerk. Binnen is de sfeer volstrekt anders.

Locatiemanager B. Haasbroek vertelt dat met opzet is gekozen voor „warme kleuren en zachte materialen.” Veel oranje, blauw en groen. Alleen de slaapkamers doen denken aan een cel met een dikke deur en een doorkijkluik. Het meubilair bestaat uit een bed, toilet, wastafel, kledingkast, tafel en stoel. Een televisie ontbreekt, net als de tralies voor de ramen. Ook daar is bewust voor gekozen, aldus Haasbroek. „We wilden dat de jongeren over de muur naar buiten kunnen kijken, zodat ze beseffen wat ze missen.” Het glas dat in de ramen zit, is uitgebreid getest en oersterk bevonden.

De jongeren moeten zich straks houden aan een aantal regels. Drugs, alcohol en e-mailverkeer zijn verboden. Internetgebruik is alleen onder toezicht mogelijk. Ook kauwgom is uit den boze. Haasbroek: „Dat is met het oog op de sloten, daar kun je met kauwgom heel wat vernielen.”

Binnen Rentray Flevoland kunnen de jongeren elk onderwijstype volgen dat bij hen past. Volgens Haasbroek is het de bedoeling dat ze er een vak leren en met de juiste papieren de inrichting verlaten. Daarvoor zijn interne en soms ook externe stages mogelijk. Verder kunnen de jongeren sporten binnen de muren, muzieklessen volgen en is er een stilteruimte.

De particuliere justitiële jeugdinrichting Rentray heeft behalve in Lelystad ook vestigingen in Rekken en Eefde. Volgens algemeen directeur H. Lodewijks telt Nederland nu 2400 plaatsen in open en gesloten jeugdinstellingen voor criminele jongeren. „De verwachting is dat dat aantal over een paar jaar is opgelopen tot 3000”, aldus Lodewijks.

Geld- en plaatsgebrek dwingt de overheid en de instellingen na te denken over alternatieve straffen. Zo ook de Rentray. De vestiging in Lelystad begint daarom dit jaar met de uitbreiding van de nachtdetentie. Sinds een paar maanden is het mogelijk om jongeren die zijn veroordeeld tot voorlopige hechtenis, hun straf te laten uitzitten door middel van nachtdetentie. De jongeren verblijven dan na hun school of werk ’s avonds en ’s nachts binnen de muren van een inrichting.

Haasbroek vindt dat nachtdetentie breder zou moeten worden toegepast en begint daarom samen met het openbaar ministerie in Flevoland en een aantal andere jeugdorganisaties een proef, „bijvoorbeeld met jongeren die keer op keer hun taakstraf niet serieus nemen.”

De eerste jongeren worden maandag verwacht in het gebouw, dat 39 miljoen euro heeft gekost. Haasbroek denkt dat de inrichting over een maand of twee vol zit. De behandeling van de jongeren kost ongeveer 200 euro per dag. „Dat bedrag is in alle justitiële jeugdinrichtingen gelijk”, aldus Haasbroek.