Een vakantiefietstocht met zijn zoon werd vorige week donderdag ruw onderbroken door de vliegramp in Oekraïne, waarbij 194 Nederlanders om het leven kwamen. Sindsdien is Timmermans (53) bijna onafgebroken in touw. Wat hem daarbij drijft, is „een gevoel van verantwoordelijkheid voor de slachtoffers en hun nabestaanden”, zegt de bewindsman onderweg in het regeringsvliegtuig vanuit de Oost-Oekraïense stad Charkov naar Nederland tegen persbureau ANP.

Hij belde in de afgelopen week met tientallen buitenlandse collega’s om te overleggen over de berging van de slachtoffers en onafhankelijk onderzoek naar de ramp en vloog in verband daarmee naar Oekraïne, de Verenigde Naties in New York, de Europese Unie in Brussel en weer naar Oekraïne. Met succes, want Nederland kreeg een leidende rol.

Volgens Timmermans is het niet eerder gebeurd dat stoffelijke resten bij een vliegramp op grote schaal eerst naar een ander land worden getransporteerd voordat ze worden geïdentificeerd. „Uniek is ook dat Oekraïne de grootsheid had om Nederland zowel de forensische kant als het onderzoek naar de ramp te laten leiden. Daar heb ik zoveel respect voor. Oekraïne doet dat om elke schijn van partijdigheid te vermijden. Ze hebben ons dat vertrouwen geschonken”, zegt de minister.

De eerste prioriteit van Nederland is dat alle slachtoffers „naar huis” worden gebracht. Ook moet precies worden onderzocht wat er is gebeurd en vervolgens moeten de schuldigen voor de rechter worden gebracht. Inmiddels zijn de meeste lijkkisten overgevlogen naar Nederland om de menselijke resten te identificeren.

Een bezoek aan de hal met bodybags en kisten in Charkov heeft diepe indruk gemaakt op Timmermans. „Wat ik heb gezien, zal ik nooit vergeten. Het is net of je op een filmset bent, het is onwerkelijk. De forensisch experts werken met zoveel toewijding en respect. Die hebben het zo zwaar gehad. Ook zij worden gedreven door medemenselijkheid met de slachtoffers.”

Ook is Timmermans geraakt door de ontmoeting met nabestaanden. Na afloop van de ceremonie op vliegbasis Eindhoven rond de aankomst van kisten troostte hij een vrouw door haar te omhelsen.

„Haar verhaal was zo sterk, daar sprak zo’n ongelooflijke innerlijke kracht uit in dat diepe verdriet. Dat greep mij zo, ik moest haar troosten. Toen heb ik haar vastgepakt.” Later zag Timmermans dat er een foto van was gemaakt en daar schrok hij van. „Want voor je het weet, lijkt zoiets op effectbejag. Als ik geweten had dat de camera’s nog draaiden, had ik het niet gedaan.”

De komende dagen is Timmermans in Den Haag en vult zijn agenda zich vanzelf. „Ik leef bij de dag.”