De „laagdrempelig confessionele” hervormden zoeken nu naarstig naar centen. Zelf heeft de kleine gemeente er bij lange na het geld niet voor de totale restauratie.

Het probleem kwam aan het licht toen de gemeente Bergambacht vorig jaar de kerktoren wilde laten opknappen. Die valt onder haar beheer, in tegenstelling tot de kerkzaal. Van Buren: „Wij hadden gezien dat er scheuren kwamen in de muren van de kerkzaal, en dachten dat de toren wegzakte en de kerk meenam. Daarom vroegen we gelijk of de burgerlijke gemeente hiernaar een onderzoek wilde laten uitvoeren. Maar daaruit bleek dat het probleem bij ons lag. Aan de noordzijde was heel de fundatie weg.”

Aan de zuidzijde van de kerk speelt het probleem niet. Van Buren: „Daar ligt een zogenaamde Amsterdamse paalfundering, met telkens twee palen dicht naast elkaar in de grond. Aan de noordkant ligt een Rotterdamse paalfundering, met alleenstaande heipalen.” Het wegrotten van deze laatste palen speelt misschien al wel tien jaar, vermoedt de Ammerstollenaar.

De oorzaak zoekt hij in de goedkopere funderingsmethode, in combinatie met het verlagen van de waterstand in de polder. Van Buren: „Toen hierdoor problemen met houten funderingen aan het licht kwamen, hebben ze de waterstand her en der weer 25 centimeter hoger gezet. Maar toen was het kwaad al geschied.” Overigens kan het kwaad ook in de grote bomen rond het verzakkende deel van de kerk wortelen. „Zo’n boom lust aardig wat water op een dag. In de jaren 70 zijn de sloten in het dorp gedempt; daarna hebben de bomen het waterpeil aan die zijde misschien beïnvloed.”

Het uiteenvallen van de kerk gaat de laatste maanden sneller, is zijn indruk. „We zien de scheuren werken. Misschien dat de droogte van de afgelopen maanden een rol speelt.” De hervormden hebben dan ook haast bij het ondernemen van actie. Maar niet alleen vanwege de gestaag scheef zakkende kerk: „We willen het herstel graag gelijk laten uitvoeren door de hoofdaannemer die de toren voor zijn rekening neemt. Dat scheelt in de kosten.” De burgerlijke gemeente had de toren al veel eerder willen aanpakken, maar heeft dit na overleg uitgesteld. Van Buren: „Het werk begint op zijn vroegst in oktober. Het plan is om daarbij de verrotte palen tot onder het waterpeil af te laten zagen. Daar komen dan betonnen balken op die het gebouw stabiliseren.”

Ondertussen speelt er nog wel een nijpende kwestie, verzucht Van Buren. „Het gaat om een forse kostenpost van zo’n 2 tot 3 ton. Die kunnen wij niet dragen.” De gemeente telt 100 belijdende leden en 300 al dan niet papieren doopleden. ’s Zondags bezoeken zo’n zestig mensen de ochtenddienst. „We hebben wel een klein potje, maar dat was eigenlijk bedoeld om het dak te repareren. Afgelopen najaar heeft het stormschade opgelopen, waardoor er nieuwe leien op moeten.”

Over de zuidvleugel, aan de kant van de toren, wil Bergambacht zich ontfermen. „De gemeente helpt ons een beetje. Verder kunnen we tegen een milde rente geld lenen van de SKG, de bank van de PKN. Maar gezien ons ledenaantal en onze financiële positie mogen we maar 75.000 euro lenen. Daarom zoeken we sponsors.”

Bij een onderhoudsbeurt in de jaren 60 had de kerkelijke gemeente niets te klagen. „Ammerstol is vanouds een dorp van socialisten en communisten, maar iedereen liep hier in en uit om mee te helpen. Toen het klaar was, kwamen ze niet meer.” Hij glimlacht. „De kerk hoort bij het dorpsgezicht. Samen met de oude pastorie aan de dijk en het voormalige postkantoor is dit het enige gebouw uit de 19e eeuw.” Ook nu zouden de dorpelingen de handen uit de mouwen willen steken, verwacht hij. „Maar voor dit werk heb je professionals nodig.”