Eerder al deden zelfbenoemde specialisten hun zegje via sociale media. Schaamteloos werd een foto rondgetwitterd van een Nederlands paspoort dat aangetroffen was op het dak van een Oekraïens huis. Separatisten pochten via hetzelfde medium over hun gruweldaad, maar begrepen al snel dat deze propaganda juist averechts zou werken. Behalve sensatiezucht en oorlogsretoriek waren er ook afschuw en onbegrip. Massaal werden sociale media gebruikt om deelneming te betuigen en het intense verdriet te uiten.

Bijna tegelijkertijd gaan diplomatieke molens draaien. Plotseling spreekt Rutte met Obama en met Poetin. Russische ambassadeurs worden ontboden voor tekst en uitleg. De VN-Veiligheidsraad komt bijeen. Iedereen beseft het: een lokaal grensconflict, hoe heftig ook, is ineens een lont geworden dat in een mondiaal kruitvat ligt. Landen die duizenden kilometers verwijderd liggen –behalve Neder­land ook Australië, Maleisië, Indonesië en Groot-Brittannië– zijn partij geworden in een oorlog die begon met de Russische annexatie van de Krim. Want hoewel er nog uitvoerig onderzoek moet volgen, toch bestaat er weinig twijfel meer over de oorzaak van de ramp: Russischgezinde separatisten hebben met zeer geavanceerde luchtdoelwapens dit toestel uit de lucht geschoten.

Toch blijft de vraag overeind: wat is een passende reactie bij zo’n ramp? Moet Nederland, zoals een radio­commentator vanmorgen bepleitte, nu onmiddellijk een vuist maken, kiezen voor keiharde sancties, zelf de Russische gaskraan dichtdraaien? Immers, ook als de Russen dit luchtdoelgeschut 
niet bewust hebben ge­leverd, dan hebben ze toch kennelijk die separatisten niet in de hand gehouden en deze escalatie niet voorkomen? Het is al het zesde toestel in een week tijd dat neergehaald wordt?

Zo’n reactie zou ronduit onverstandig zijn. Ook al wijst alles erop dat hier geen sprake is van een ongeval, maar van een oorlogsdaad, dan is dit niet het goede moment om te dreigen en zelf bij te dragen aan escalatie. Poetin heeft z’n vingers tussen de deur geklemd, zei een generaal vanmorgen – maar dat betekent niet dat wij die deur nu in het slot moeten duwen.

Dit is niet de tijd voor grote woorden. De Russische beer was tot nu toe ongevoelig voor sancties, laat hem nu liever onze tranen zien. Dit is niet het moment om vuisten te ballen, maar om handen te vouwen. Hier past geen krachtpatserij, maar intens verdriet en mede­leven met de honderden gezinnen en families van de achterblijvenden. Dat vraagt meer dan één minuut stilte.