Het Rabbinical Centre of Europe (RCE) hield deze week zijn reguliere conferentie. Aanvankelijk zouden de opperrabbijnen op de Krim samenkomen, maar uiteindelijk vergaderden ze woensdag in Moskou.

Tot hun verrassing werden de Joodse leiders woensdagmiddag door het Kremlin uitgenodigd voor een ontmoeting met de Russische president. Anderhalf uur spraken opperrabbijnen uit onder andere Israël, Duitsland, Frankrijk, Engeland en ook Nederland met Poetin, die de Joodse leiders bedankte voor hun hulp in Ruslands strijd tegen wat hij noemde het nazisme. Rabbijn Jacobs noemt de ontmoeting „heel bijzonder.”

Waarom?

„Je zit toch anderhalf uur te praten met een man die ontzettend veel macht heeft. Je hoort zijn visie en mening. Hij is zelf veel aan het woord geweest. Maar ook wij mochten een inbreng leveren. Een van de collega’s vertelde hoe hij in de Tweede Wereldoorlog gered is door een niet-Joods Russisch jongetje. We merkten dat Poetin de pijn die wij hebben over de moord op 6 miljoen Joden heel goed snapt. Je moet niet vergeten dat de Russen in die oorlog 20 miljoen slachtoffers hadden te betreuren. Er was duidelijk sprake van een stuk lotsverbondenheid.”

Wat was uw inbreng tijdens het gesprek?

„Ik heb aangegeven dat wij Joden in Europa ons grote zorgen maken over het verbieden van ritueel slachten en de besnijdenis. Dat is een grote bedreiging voor de vrijheid van godsdienst. Nee, inderdaad, we kunnen niet ontkennen dat jongetjes geen toestemming hebben gegeven voor hun besnijdenis. Maar waar ligt de grens? Het is me in Rusland opgevallen dat rituele slacht en besnijdenis daar helemaal geen probleem vormen. Ik heb de president gevraagd of hij zijn invloed wil aanwenden om te voorkomen dat deze zaken in Europa verboden worden.”

Hoe reageerde hij?

„Hij was positief. Hij is duidelijk een fanatiek voorstander van de vrijheid van godsdienst. Maar dan op de goede manier: dat iedere religie haar eigen cultuur juist behoudt, in plaats van dat in een multiculturele samenleving iedereen z’n eigenheid moet opgeven.”

Poetin bedankte jullie voor jullie hulp in Ruslands strijd tegen het nazisme. Wat bedoelde hij daarmee? Hij heeft zijn politieke tegen­standers in Oekraïne ook wel als nazi’s aangeduid.

„Er werd heel duidelijk aangegeven dat we niet over Oekraïne zouden praten. Volgens Poetin moeten rabbijnen zich met geestelijke zaken bezighouden, en niet met politieke. De president doelde op onze strijd tegen racisme en antisemitisme, bijvoorbeeld in het Europees Parlement.”

U hebt geen kritische vragen gesteld?

„Dat was niet het doel van ons gesprek. Kijk, je zit tegenover iemand die ontzettend machtig is. Door hem te bedanken voor het goede dat hij doet, wil je hem stimuleren om daarmee door te gaan. Een positieve insteek werkt het beste, denk ik.”

Wat was Poetins doel met dit gesprek?

„Het is natuurlijk in zijn voordeel om dit te doen. Hij wil uitstralen dat hij antisemitisme niet tolereert. Hoe kun je dat beter doen dan foto’s de wereld in te sturen waarop je met een aantal belangrijke rabbijnen om de tafel zit?”

U hebt een sympathieke indruk van de Russische president gekregen?

„Hij kwam bijzonder sympathiek en gewoon over. Krachtig ook. Natuurlijk zal hij het allemaal goed weten te spelen, maar daar ga ik niet over. Ik houd een heel fijn gevoel aan deze ontmoeting over. De ontvangst was ook buitengewoon goed. En Poeting had zich goed voorbereid: hij wist precies wie hij tegenover zich had. Ik denk niet dat er een vervolg komt. Zoiets is eenmalig. En wat het uitwerkt? Ik ben geen helderziende. Maar wij hebben een positieve injectie gegeven.”