RD 5-7 berichtte op de voorpagina dat de SGP zich wil inzetten om gemoedsbezwaarden tegen verzekeringen in aanmerking te laten komen voor de NHG. Ik vind het sympathiek dat de partij haar best doet om te voorkomen dat deze gemoedsbezwaarden onnodig hinder ondervinden van hun standpunt, maar in dit speciale geval zou ik de betrokkenen toch aanraden om twee- of zelfs driemaal goed na te denken alvorens hieraan te beginnen.

In de eerste plaats moet worden opgemerkt dat de NHG zelf een verzekering is. De NHG garandeert aan de bank die de lening verstrekt dat die zal worden terugbetaald indien de eigenaar van de woning onverhoopt niet aan zijn of haar verplichtingen voldoet. Het feit dat hier van een garantie wordt gesproken en niet van een verzekering doet niet terzake. Door de NHG is het risico dat de eigenaar van de woning waarop de hypotheek rust niet aan zijn verplichtingen voldoet weggenomen. Om die reden is de bank bereid zelfs meer dan 100 procent van de koopsom te financieren en dat is voor de koper van een woning het grote voordeel van de NHG. Je kunt een woning kopen zonder ervoor te hebben gespaard.

Nu kan een gemoedsbezwaarde tegen verzekeringen natuurlijk redeneren dat dit buiten hem omgaat. Deze mensen zijn er doorgaans niet op tegen om verzekerd te zijn, in die zin dat ze zeker weten dat een andere persoon of instelling kosten betaalt die in eerste instantie voor hun rekening komen. Waar het hen vooral om gaat is dat ze niet zelf door middel van een contract en premiebetaling vooruitlopen op gebeurtenissen waarvan ze hopen en bidden dat die hen nooit zullen overkomen. Zo’n contract en zulke betalingen zijn voor hen een daad van ongeloof.

Maar, en dat is mijn tweede overweging, de koper die gebruikmaakt van de NHG moet nu juist zelf de premie daarvoor betalen. Het is dus niet de bank die zichzelf verzekert, maar het is de koper van de woning die de bank verzekert om daarvan zelf voordeel te hebben. Als die koper gemoedsbezwaren voelt tegen verzekeren is dat toch wat merkwaardig. Ik zou tenminste niet goed weten hoe je dat moet uitleggen.

Mijn derde overweging is van andere aard. Momenteel staan, na enkele jaren van prijsdalingen, honderdduizenden hypotheken in Nederland onder water: de hypotheekschuld is groter dan de waarde van de woning. Bij verkoop blijft een restschuld over en als die niet kan worden afgelost, wordt het daardoor moeilijker om een hypotheek op de volgende woning te krijgen. Een vervelende situatie, die mede veroorzaakt is door het gemak waarmee –onder andere door de NHG– hypotheken konden worden afgesloten die de toenmalige waarde van de woningen zelfs nog overtroffen.

Door de lange periode van voortdurende stijging van de woningprijzen waren we het een beetje vergeten, maar een woning kopen die volledig met een hypotheek is gefinancierd lijkt echt op gokken met geleend geld. Het is helemaal niet onverstandig om eerst te sparen, zodat althans een deel van de te kopen woning met eigen geld kan worden gefinancierd en je de NHG niet nodig hebt. Dat geldt natuurlijk ook voor mensen zonder gemoedsbezwaren tegen verzekeren. Het is niet voor niets dat de royale kredietmogelijkheden die de NHG nog steeds biedt op termijn wat worden teruggeschroefd.

De auteur is bijzonder hoogleraar economische waardering van erfgoed aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.