Eind vorige maand nam de gemeenteraad van Urk een motie aan met een oproep om enkele kerken in het oude dorp in de zomermaanden vaker open te stellen voor toeristen. De motie was afkomstig van de SGP.

De bal werd aan het rollen gebracht door SGP-raadslid Woord, die ook optreedt als gids tijdens de zogenaamde stegentochten. De route, die begint bij museum Het Oude Raadhuis, doet niet alleen de vele stegen (”ginkies”) van het voormalige eiland aan, maar ook de vuurtoren, het vissers­monument en twee kerken: de gereformeerde Bethelkerk en het Kerkje aan de Zee (dat niet meer in gebruik is voor zondagse kerkdiensten).

SGP-fractievoorzitter Bakker: „Deze kerken hebben heel wat te bieden. Veel toeristen willen ze graag vanbinnen bekijken, maar ze zijn niet altijd open.”

Karakteristiek

Bakker begrijpt dat het al dan niet openstellen van kerken geen onder­werp is voor de politiek, maar „je moet ergens beginnen. Urk heeft een aantal karakteristieke elementen, waaronder de haven, het oude dorp en de kerken. Wij willen het toerisme bevorderen met behoud van het christelijke karakter van Urk. De open­stelling van de kerken kan daarin een rol spelen. De politiek moet zich niet bemoeien met wat er gebeurt in de kerken. De kerken kunnen zelf zorgen voor uitleg en even­tueel folders uitdelen.”

De SGP’er wijst erop dat veel rooms-katholieke kerken –vooral in het buitenland– de hele week door open zijn. Hij vraagt zich af of dat ook niet kan voor protestantse kerken. „In onze ontkerstende maatschappij is voor velen de drempel naar de kerk hoog. Doordeweekse openstelling maakt het makkelijker voor mensen om binnen te komen. Wie weet hoeveel goeds dat kan opleveren.”

Sympathiek

Wethouder F. Brouwer, die onder meer kunst, cultuur en sociaal domein in zijn portefeuille heeft, zegt de raadsbreed gesteunde motie „sympathiek” te vinden. „Wij willen graag dat er meer toeristen naar Urk komen. Daarom zijn we bezig met het realiseren van betere voorzieningen. Het openstellen van kerken past hierin. Urk is een christelijk dorp en heeft op dit punt wat te bieden.”

Maar er bestaat wel een scheiding tussen kerk en staat, zegt 
hij. „De gemeente kan zich niet met het bestuur van de kerken 
bemoeien. De motie is aangenomen met mijn uitleg dat ik het voorstel doorgeef aan de stichting Urk Promotie. Ik heb daarover al contact gehad met Meindert Kramer, manager van deze stichting, die het idee verder gaat uit­werken. Hier blijft het bij voor de gemeente.”

Participatiesamenleving

De wethouder vindt het in zijn algemeenheid van belang dat de kerken in beeld komen. „De gemeente Urk nodigt vertegenwoordigers van kerken al langer uit, als dat nodig is. Juist in onze participatiesamenleving kunnen kerken een nuttige rol vervullen. Het nieuwe kerkgebouw De Poort van de gereformeerde kerk is bijvoorbeeld elke dag open voor activiteiten. Het is mooi dat men zegt dat het is gebouwd voor de ontmoeting met God en met elkaar.”

Brouwer sprak onlangs tijdens een congres een wethouder van D66, die hem zei dat kerken in verband met hun maatschappelijke functie elke dag open zouden moeten zijn en dat de predikanten er hun werkplek zouden moeten hebben. „Het is opvallend dat dit idee juist van een D66-wethouder komt. Het is mooi als de kerken sterker in de samenleving komen te staan. Openstelling van kerkgebouwen zou daaraan een bijdrage kunnen leveren. Maar het is uiteraard aan de kerken zelf in hoeverre men hier invulling aan wil geven.”

Praktische bezwaren

Meindert Kramer van Urk Pro­motie bevestigt dat hij over de openstelling van kerken contact heeft gehad met de wethouder. Hij wijst erop dat de kerken in de zomer al het een en ander voor toeristen doen en dat zowel het Kerkje aan de Zee als de Bethelkerk op diverse momenten open is.

De promotor van Urk is positief over het voorstel. Wel ziet hij praktische bezwaren. Het eerste is dat er meer vrijwilligers nodig zijn om de kerken te bemensen. Openstelling betekent ook extra werk voor de kosters en vrijwilligers. „Al zouden de vrijwilligers van Urk Promotie eventueel ook kunnen helpen.”

Een tweede praktische bezwaar is dat het kort dag is. „Het zou makkelijker geweest zijn als de motie in het voorjaar aan de orde was gekomen. Nu moeten we aan het begin van de zomer nog om de tafel gaan om een aantal dingen op heel korte termijn te regelen. Ik weet niet of dat nog wel gaat. Het is goed mogelijk dat –als het al zover komt– de openstelling tot volgend jaar moet wachten.”

Jan Bennik, voorzitter van het college van kerkrentmeesters van de hervormde gemeente Urk, zegt desgevraagd nog geen verzoek te hebben ontvangen om het Kerkje aan de Zee in de zomer vaker open te stellen. Zodra er een voorstel is, wordt het behandeld in het college en daarna moet de kerkenraad erover beslissen.

Bennik vindt het belangrijk dat het bezoek aan kerkgebouwen met „gepaste devotie” plaatsvindt. „De kerk moet geen attractie worden.”

De kerkrentmeester wijst er verder op dat het kerkje tot en met 27 augustus iedere werkdag van 14.00 tot 15.00 uur is geopend voor samenzang en een korte declamatie. Dat gebeurt in het kader van ”Zingen in de zomer”, een initiatief van de gezamenlijke evangelisatie­commissie van de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk.

Henk Smit, op vrijwillige basis koster van het Kerkje aan de Zee, heeft zo zijn bedenkingen. Vooral vanwege het extra werk. Het is volgens hem nog maar de vraag of er veel mensen komen en welke bedoelingen ze hebben.

Een proef die ongeveer twintig jaar geleden plaatsvond, is mislukt, vertelt hij. „Toen kwamen er niet veel meer mensen dan in andere jaren. Het heeft volgens mij niet zo veel zin om het gebouw beschikbaar te stellen aan mensen die alleen maar naar de wc moeten en de kerk even vluchtig bekijken. Hoeveel vrijwilligers zijn daarvoor nodig? Dan zie ik meer in het initiatief van ”Zingen in de zomer”, waarvoor zich veel vrijwilligers inzetten. Daar gebeurt het dat mensen geraakt worden door de muziek.”

Zingen in de zomer

Woensdagavond ging in Urk een nieuwe 
serie ”Zingen in de zomer” van start, 
een initiatief van de gezamenlijke evangelisatie­commissie van de hervormde gemeente en de gereformeerde kerk. In 
de Bethelkerk sprak ds. K. Staat over het thema voor dit jaar: ”Weet jij het al?” 
Het koor Eiland Urk verleende voor het eerst medewerking aan een avond van ”Zingen in de zomer”. Het project wordt voor de 37e keer georganiseerd, meldt de organisatie op haar website. ”Zingen in de zomer” vindt tot en met 27 augustus op woensdagavonden om 19.30 uur plaats in de Bethelkerk.

>>zingenindezomer.urk.nu

Scheepsmodellen

In het Kerkje aan de Zee hangen prachtige scheepsmodellen. In elke Urker kerk zijn zulke modellen te zien, leert de site zingenindezomer. Het schip symboliseert de levensreis van de mens. „Zoals een schipper op zijn schip schreef:

De mens is als een schip

De wereld is de zee

De Bijbel het kompas

De Hemel is de ree (rede)”