De Nederlandse oud-minister van Buitenlandse Zaken Jaap de Hoop Scheffer begon maandagmorgen zijn eerste werkdag bij het internationale bondgenootschap met een nieuwjaarsgroet in diverse talen. De Duitse pers wijst hem erop dat hij hen vergeet.

„Twintig jaar geleden werkte ik hier ook”, zei de nieuwe NAVO-baas maandagochtend. „Toen was ik diplomaat op de Nederlandse vertegenwoordiging bij de NAVO.” Sindsdien werkte hij op het ministerie van Buitenlandse Zaken, voordat hij in de jaren tachtig de politiek in ging en daar in 2001 mislukte als CDA-leider.

De Hoop Scheffer weet dat de NAVO sindsdien sterk is veranderd. Toen hij in Brussel kwam, stond de NAVO nog als een blok tegenover het Warschaupact en heerste alom de Koude Oorlog. Na de val van de Muur in 1989 zoekt de NAVO een nieuwe rol. Eerst onder de vorige secretaris-generaal, de Brit Lord George Robertson, lijkt die te zijn gevonden in de bestrijding van het wereldwijde terrorisme.

Toch is de NAVO niet waardeloos geworden, zei De Hoop Scheffer maandagochtend bij het binnentreden van het NAVO-hoofdkwartier. „Het bondgenootschap bracht ons vrede en blijft de hoeksteen van onze transatlantische veiligheid.”

De Nederlandse oud-politicus had in een betere periode de NAVO kunnen binnentreden. Nog geen jaar geleden belandde de organisatie in een diepe crisis, toen Duitsland, België en Frankrijk weigerden te zwichten voor de Amerikaanse druk om voorzorgsmaatregelen te nemen voor de verdediging van Turkije tegen Irak. Vooral Frankrijk stelde zich in dit conflict, dat ook speelde binnen de Europese Unie en de Verenigde Naties, op tegenover de Verenigde Staten.

Een Nederlandse diplomaat stelde maandagmorgen met genoegen vast dat De Hoop Scheffer zijn eerste slag met de Fransen al heeft gewonnen. In zijn toespraakje tot de pers schakelde hij na enige minuten al over op Frans. Zijn Britse voorganger had zwaar ratelend Schots als persoonlijk handelsmerk. Verder zou Robertson tot in de laatste ambassadeursvergadering in december hebben gebotst met de Franse NAVO-ambassadeur. De verwachtingen zijn hooggespannen dat De Hoop Scheffer de relatie met de Fransen aanhaalt.

Even leek het maandagmorgen toch of Robertson er nog stond. De nieuwe NAVO-man benadrukte het belang van de aanschaf van militaire middelen en de beloftes die de lidstaten daarover hebben gedaan op de top in Praag in november 2002. Robertson hamerde ook steeds op dit aambeeld.

Als het gaat over de euro-Amerikaanse verhoudingen kunnen de Fransen ook niet te veel verwachten van de Nederlandse secretaris-generaal, die naar verluidt werd voorgedragen als gevolg van een lobby door Spanje. De Hoop Scheffer ziet geen alternatief voor de veiligheidsrelatie met de VS, die in Frankrijk sterk wordt bekritiseerd. „Het bouwen van bruggen met de andere kant van de oceaan blijft een van de hoofdpunten.”

De Hoop Scheffer blijft erbij dat de „primaire focus” van de NAVO ligt in Afghanistan. Het bondgenootschap nam daar in augustus het commando van de ISAF-operatie over. De laatste maanden wordt ervoor gepleit dat de NAVO ook een rol op zich neemt in Irak. „We moeten eerst de politieke ontwikkelingen daar afwachten”, aldus De Hoop Scheffer.