Archeologische vondsten bij een Lutherhuis
Tijdens werkzaamheden in Mansfeld is recent een afvalput ontdekt van de familie Luther, met voorwerpen uit de tijd dat Maarten Luther jong was. De vondsten wijzen erop dat de familie Luther welgesteld was.
Dat heeft dr. A. Reichenberger van het Archeologisch Bureau van de deelstaat Sachsen-Anhalt, dat de leiding heeft bij de opgravingen, bevestigd. Onder de gevonden voorwerpen bevinden zich 160 munten, die het mogelijk maken de vondsten te dateren rond het jaar 1500. Het betreft voornamelijk Eisleber penningen van de graven van Mansfeld, die tot 1526 in omloop waren. Het is onzeker hoe de munten er terechtgekomen zijn, want ze lagen verspreid tussen het andere afval.
Een paar knikkers en twee van ganzenbotten gemaakte blaasinstrumenten zijn mogelijk door Maarten Luther, zijn broer Jacob of een van zijn acht zusters gebruikt in hun jeugd. Er wordt nog onderzoek gedaan naar een voorwerp dat lijkt op een griffel. Vijf- tot zesduizend botten van met name varkens, vogels en vissen maken het leeuwendeel uit van de verzameling. Ganzen, kippen, eenden, duiven en zelfs kleine zangvogels stonden in huize Luther op het menu. Verder zijn er kookpannen, kruiken, in lood gevatte ruitjes en een vingerhoed gevonden in de afvalput, die zo groot is dat een man er met uitgestrekte armen in kan staan.
Volgens Reichenberger geven de vondsten een goede indruk van het leven van de familie Luther. Vóór de eenwording van Duitsland lieten de autoriteiten niet na erop te wijzen dat de reformator van eenvoudige afkomst was. Dit beeld was al bijgesteld en dat wordt door deze vondsten nog eens bevestigd.
De vader van de kerkhervormer, Hans Luther, was van boerenafkomst. Omdat hij de boerderij van zijn vader niet kon erven, moest hij een ander beroep kiezen. Hij trok vanuit het zuidelijker gelegen Möhra met zijn jonge vrouw Margaretha naar het Mansfelder land. Hans Luther vond een bestaan in de kopermijnbouw, eerst in Eisleben, waar Maarten geboren werd (1483). Het jaar daarop vertrok hij naar het noordelijker gelegen Mansfeld, waar hij zich blijvend gevestigd heeft. Vader Luther was zo succesvol, dat hij eigenaar werd van meerdere mijnen.
Maarten Luther bracht in Mansfeld zijn jeugd door. Hij heeft slechte herinneringen overgehouden aan het onderwijs, dat daar op een laag peil stond. In 1497 vertrok de bijna veertienjarige knaap samen met Hans Reineke, zoon van een mijnbaas, met wie hij goed bevriend was, voor een vervolgstudie naar de ongeveer 80 kilometer noordelijker gelegen stad Maagdenburg. Zijn vader wilde een goede opleiding voor zijn begaafde zoon.
De familie Luther bleef in Mansfeld wonen. In 1491 kocht Hans Luther een beter huis, dat jammer genoeg in 1805 wegens zijn bouwvallige staat is afgebroken. Op deze plaats is de afvalput gevonden.
Het is nog niet bekend wat er met de archeologische vondsten gaat gebeuren. Het naastgelegen Luthermuseum, dat gebouwd is als een getrouwe kopie van het originele Lutherhuis, wil er graag een aantal van hebben. Burgemeester D. Sauer van Mansfeld zal alle moeite doen om dat voor elkaar te krijgen. Zijn doel is om Mansfeld als Lutherstad op de kaart te zetten naast bekende Luthersteden als Eisleben, Wittenberg en Eisenach.
Volgens archeoloog Reichenberger zijn de gevonden spullen eigendom van de staat Sachsen-Anhalt. Die moet beslissen wat ermee gaat gebeuren. Mogelijk zullen ze terechtkomen in het museum in Halle. Het is ook denkbaar dat een gedeelte in het Lutherhuis in Mansfeld een plaats krijgt. Reichenberger denkt daarbij aan de knikkers, de fluiten en een bronzen letter ’d’, die afkomstig is van koperbeslag.
Waarschijnlijk komt er in 2004 een reizende tentoonstelling van het gevonden materiaal, die in Mansfeld begint, deelt mevrouw C. Pisek van de stadsinformatiedienst in Mansfeld mee.