Ellen Kelder, programmamanager water bij de gemeente, zegt dat Dordrecht al jaren onderzoekt hoe het zich het best kan beveiligen tegen het water. „Aanleiding was de orkaan Katrina die in 2005 huishield in New Orleans.”

Destijds bleek dat Dordrecht op een van de gevaarlijkste locaties van Nederland ligt. „Als hoog­water op zee samenvalt met hoge waterstanden van de rivieren wordt het hier een linke boel. Algauw kwam het besef dat we daarmee aan de slag moesten, vooral ook omdat wetenschappers verwachten dat de regenbuien in de toekomst heviger worden en rivieren meer water moeten afvoeren dan werd aangenomen.”

De gemeente maakt zich niet zo veel zorgen om de circa 20.000 Dordtenaren die buitendijks wonen, in het historische havengebied waar Oude Maas, Noord en Merwede pal voor hun deur samenkomen en regelmatig voor natte voeten zorgen. „Daar trekt het water snel weer weg.”

Schade voorkomen

Gemiddeld hebben de inwoners in dit gebied eens in de vijf jaar te maken met overlast. „Maar die frequentie gaat omhoog.”

In 2012 en 2013 stroomde het water over de kades. „Mensen lopen geen gevaar. Het gaat erom schade te voorkomen. Souterrains lopen onder water, dus is het bij verbouwingen zaak dat je daar geen keuken in maakt. De bewoners weten precies wat ze moeten doen. Ze krijgen van de gemeente regelmatig brieven en mails. We verstrekken zandzakken en er zijn filmpjes over hoe je die moet neerleggen. En bij hoogwater laten we weten waar auto’s wel en niet geparkeerd kunnen worden.”

Meer kopzorgen heeft de gemeente over de 100.000 Dordtenaren die binnendijks wonen, aldus het onlangs verschenen rapport. „Als het water komt, dan komt het snel ook. Dan moeten de inwoners weg via twee bruggen, twee tunnels en een veerpont op een moment dat er toch al veel mensen op pad zijn. Bovendien leert de ervaring dat het bij evacuatie lang duurt voor de mensen terugkomen. Het kost een paar maanden om het water uit de ‘badkuip’ te pompen, mensen vestigen zich elders en hun kinderen gaan daar naar school.”

Vandaar dat de beleidsbepalers er de voorkeur aan geven zo veel mogelijk inwoners op het Eiland van Dordrecht te houden. Bijkomend voordeel is volgens Kelder dat de inwoners „een enorm potentieel” vormen om degenen te hulp te schieten die wél moeten vluchten.

De gemeente hanteert het begrip meerlaagsveiligheid. De eerste laag wordt gevormd door een zo sterk mogelijke dijkring. Daarbinnen liggen een paar bestaande oude dijken die als secundaire kering dienen. Deze zorgen er bovendien voor dat de stad in secties wordt verdeeld, waardoor het mogelijk wordt om bij calamiteiten de nutsvoorzieningen in grote delen van de stad draaiende te houden of zo snel mogelijk te herstellen.

Volgens Kelder houden de beleidsbepalers er rekening mee dat er in extreme situaties toch een (tussen)dijk het doorbreekt. In dat geval moeten 25.000 inwoners hun toevlucht nemen tot dat deel van de stad waar 75.000 Dordtenaren wonen en dat op basis van de huidige aannames écht veilig is.

Noodwoningen

Beperking van de schade door voorlichting en afspraken over evacuatie vormen de derde pijler. „Mensen moeten de evacuatieroutes kennen, weten waar ze heen moeten en afspraken maken met familie of vrienden. We oefenen evacuaties en schakelen militairen en het Rode Kruis in. De mensen worden opgevangen in hallen en tenten; we overwegen zelfs noodwoningen neer te zetten.”

Dordrecht gaat de komende tijd alle varianten onderzoeken. Daarbij wordt onder meer gekeken naar de mogelijkheid om alle dijken rond de stad fors te versterken. Kelder: „We wegen kosten en baten af. We hebben een jaar de tijd om alle opties te bestuderen. Daarna gaan we aan de slag om het Eiland van Dordrecht zo veilig mogelijk te maken.”