„Heeft Nederland een koning? Dat wist ik niet”, zegt studente Maria (19), die op de stoep zit voor het standbeeld van koning Jagiello in Krakau. „Jawel joh”, stoot haar vriendin Kasia (20) haar aan. „Jullie koning en koningin zitten toch altijd in het voetbalstadion? Dat is cool.”

De Poolse kranten staan niet vol met nieuws over het staatsbezoek van koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Ook op sociale media is het opvallend stil. Dat zal veranderen als de beelden verschijnen in de nieuwsjournaals, verwacht Janusz Sibora, diplomatie-expert aan de universiteit van Gdansk. „Het koningspaar besteedt aandacht aan zaken die Polen heel belangrijk vinden. Zo bezoeken zij het museum van de Opstand van Warschau en ontmoeten ze veteranen bij het monument voor generaal Maczek. Dat is een eer voor veel Polen.”

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima werden vanochtend in Warschau ontvangen door de Poolse president. Terwijl Polen toch eeuwenlang koningen had. „Spijtig”, vindt de Poolse monarchiedeskundige Violetta Wilk. „Een koning als Willem-Alexander zou een zegen zijn voor Polen. De politiek is extreem verdeeld. Een onafhankelijke monarch zou elke politieke crisis te lijf kunnen.”

Toch eren de Polen graag hun koningen van vroeger. Zij liggen begraven in de kathedraal op de kasteelheuvel van Krakau, een eindje verderop. De sfeer in de kerk is bijna sacraal. Een klas schoolkinderen staat bij de tombe van Jagiello. „Hij herinnert ons aan de tijd dat Polen een groot Europees rijk was. Dat maakt ons trots”, fluistert docent Wojcik.

De jagielloonse dynastie liet Polen tot de zestiende eeuw uitgroeien tot een enorm rijk. Maar toen kreeg de adel het op zijn heupen. Die besloot voortaan de koning zelf te kiezen. „Heel modern in die tijd. Omdat de adel geen rivaal wilde, koos men vaak een buitenlandse koning”, zegt Violetta Wilk. Dat verzwakte het land danig. In de achttiende eeuw werd Polen verdeeld onder buitenlandse mogendheden.

Toen Polen in 1918 onafhankelijk werd, wilde het geen koning meer. „Monarchisten worden uitgelachen. Polen zal wel altijd een republiek blijven”, denkt Wilk.

Er is één Poolse politieke partij die de koning terug wil: het Congres van Nieuw Rechts van Janusz Korwin-Mikke, een populaire figuur en overtuigd monarchist. Bij de Europese verkiezingen haalde die 7 procent van de stemmen. Maar in Polen zelf is deze beweging zonder invloed.

Toch volgen veel Polen het Neder­landse koningshuis aandachtig, zegt de protocol­deskundige. „Men begrijpt dat een koning met de tijd mee moet. Dat doe je door een goede relatie met het publiek te onderhouden. Het lijkt erop dat Willem-Alexander dat doet.”