Voor de vierde keer op rij vindt het ‘boekenbal voor theologen’ plaats, dit keer in De Rode Hoed in Amsterdam.

Waar voorgaande edities exclusief voor theologen toegankelijk waren, wil de organisatie dit keer „theologie zichtbaar maken voor een groot publiek” en zet ze de deuren van de voormalige remonstrantse schuilkerk aan de Keizersgracht ook open voor niet-theologen. Thema boven de uitnodiging: ”Ieder voor zich en God voor ons allen?”.

Zo’n tweehonderd bezoekers installeren zich aan weerszijden van het podium, theologen van diverse pluimage. Het glamourgehalte van de literaire tegenhanger lijkt nadrukkelijk buiten de deur gehouden: op een verdwaald galajurkje na is het overwegend casual wat de klok slaat. Het galadiner, in het verleden al niet helemaal van kritiek gevrijwaard, is van het programma verdwenen. Een greep uit het repertoire: debatrondes, columns van onder meer kunstenares Tinkebell en SGP-kamerlid Van der Staaij en muziek van kleinkunstenaar ”Timzingt” en ”The Piano Toppers.”

Voor het startsein voor de borrel wordt gegeven, mag het publiek eerst de tanden zetten in „de levensbeschouwelijke reikwijdte van de participatiesamenleving.” Het is de troonrede van koning Willem-Alexander en de nasleep van de discussie over de „participatiesamenleving” die gastvrouw Elsbeth Gruteke, EO-presentatrice, tot de vraagt brengt: „Wat heeft God met participatie te maken?” Straatpastor Luc Tanja: „God is er voor iedereen, maar ik denk dat hij voor armen en onderdrukten een voorkeur heeft.”

De rol van theologen is volgens Hilde Kieboom, voorzitter van de Sint-Egidius Gemeenschap in Antwerpen, het „vertellen van verhalen.” Om mensen te laten ontdekken „dat het ook over hen zelf gaat.” Volgens haar is de uitdaging voor het christendom: omzien naar de armen. „Armen zijn geen klagende partij, ze hebben veel te bieden.”

SGP-kamerlid Kees van der Staaij krijgt de microfoon voor een tweeminuten column. „Ik wil zeven woorden kwijt. Weg met het individu, leve het gemeentelid.” Hij verwijst naar de kritiek van Groen van Prinsterer op de versplintering van de samenleving tot een verzameling losse individuen. „Gemeentelid in de zin van de burgerlijke gemeente. Een lichaam waarin we geen van allen hetzelfde zijn, maar waarin we wel bij elkaar horen. Niet eindeloos delen, maar optellen en vermenigvuldigen.”

In de tweede debatronde kruisen oud-CDA-kamerlid en theologe Mirjam Sterk en SP-kamerlid en filosoof Ronald van Raak de degens. Het gesprek over participatie krijgt al snel politieke contouren, totdat Gruteke de vraag op tafel legt of „een theoloog iets over politiek mag zeggen.” „Dat mag, zoals iedere burger dat mag”, reageert Van Raak. „Problemen ontstaan wanneer Bijbelse waarden worden vertaald naar normen. Theologen mogen geen publieke moraal opleggen.”

Het hoogtepunt van de avond is de uitreiking van de Podium- en Publieksprijs. Paul van Geest wordt door de jury, onder voorzitterschap van tv-recensent Willem Pekelder, verkozen tot theoloog van het jaar vanwege zijn „sprankelend en deskundig optreden in de media”. De rooms-katholieke hoogleraar kerkgeschiedenis schoof onder meer regelmatig aan tafel bij de talkshow Pauw en Witteman rondom het aantreden van de nieuwe paus.

De prijs voor het beste theologische boek gaat naar Stefan Paas en Rik Peels voor ”God bewijzen” en naar Christa Anbeek en Ada de Jong voor ”De berg van de ziel”. De jury waardeert het dat Paas en Peels met hun spraakmakende boek het debat in christelijke kring hebben weten te bepalen. Anbeek en De Jong slagen er volgens de jury in met hun boek een breed, ook niet-christelijk lezerspubliek te interesseren voor „de waarden en betekenis van dogma’s bij de ervaring van verlies.”

Dan wordt groen licht gegeven voor de borrel. De Nacht van de Theologie is de „kortste nacht voor theologen”, zeggen ze in Amsterdam.