Het was een uitdaging om een school te ontwerpen die de overgang van bebouwd naar landelijk gebied niet verstoort, legt Seppenwoolde, eigenaar van WRS Architecten uit Rijssen, uit. „Daarbij komt dat het gebouw op een heuveltje staat. Het mocht niet te massief ogen.”

Daarin is de architect geslaagd: door de glaspartij die de twee delen van de pas opgeleverde school verbindt, oogt het geheel licht en rank. „Eigenlijk is iedereen die ik spreek blij met dit gebouw”, reageert locatiedirecteur Jan Slootweg. „De buren, de collega’s, de leerlingen. Het is ook de mooiste plek in Rijssen.”

Rondom de school is het opschietende groen verwijderd, zodat leerlingen en leraren na de zomervakantie vanuit de lokalen vrij zicht hebben op de Rijssense essen, vervolgt Seppenwoolde. „Ik zei pasgeleden tegen Slootweg: Straks willen ze niet meer naar huis.”

In het oude gebouw was dat wel anders, weet Slootweg. „Die school was energetisch zo lek als een mandje. Vooral door de grote raampartijen met stalen kozijnen en enkel glas, en het platte, slecht geïsoleerde dak. ’s Zomers was het soms zo warm dat je het gebouw uit zou willen vluchten en ’s winters rezen de energiekosten de pan uit. Maar bij de oplevering, 45 jaar geleden, was het wel een van de modernste schoolgebouwen.”

Een ingrijpende renovatie zou meer dan 1 miljoen euro kosten, zegt Piet ten Bolscher, bestuurslid en voorzitter van de bouwcommissie. „Maar dan heb je nog steeds een oud gebouw.” In overleg met de gemeente werd besloten tot nieuwbouw op dezelfde locatie. De gemeente stelde daarvoor 1,9 miljoen euro beschikbaar.

De leerlingen hebben dit cursus­jaar elders gebivakkeerd. „In twee oude gebouwen: één met zeven lokalen aan de andere kant van Rijssen, en één vlakbij, aan de Prins Bernhardstraat, waar twee groepen zitten, samen met de voedselbank. Het is krap en overal staat rommel, maar voor een jaar is het goed te doen”, blikt de directeur terug.

Optielijstje

Seppenwoolde kreeg van het bestuur van de Reformatorische Schoolvereniging Rijssen de opdracht om een zogeheten ”frisse school” te ontwerpen. Volgens de richtlijnen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland gebruikt een frisse school weinig energie en beschikt deze over een gezond binnenklimaat door optimale isolatie en ventilatie.

„In het ontwerp hebben we daar direct rekening mee gehouden. Vaak worden de forse installaties voor koeling, verwarming en luchtbehandeling op het dak in het zicht gezet. Ik heb ze geïntegreerd in het gebouw. Het enige wat je er nog van ziet, zijn twee buizen van het luchtbehandelings­systeem. Maar die vallen niet op”, wijst Seppenwoolde naar het schuine dak, waar twee wit­geverfde buizen parallel lopen aan de balken.

Al vanaf het eerste ontwerp is adviesbureau DWA uit Rijssen bij de bouw betrokken, vertelt Ten Bolscher. „We hadden nu de moge­lijkheid om het energieverbruik en het binnen­klimaat goed aan te pakken. Maar de schoolvereniging was ook nuchter genoeg om te beseffen dat alles wat we willen, ook moet worden betaald. We hebben bijvoorbeeld ledverlichting en zonnepanelen op een optielijstje gezet. Zodra de financiën het toelieten, hebben we deze wensen direct meegenomen in de bouw.”

Ten Bolscher constateert dat de energiebehoefte van scholen voortdurend stijgt. „Ict neemt een hoge vlucht. Digiborden zijn gemeengoed geworden. Daarnaast moeten scholen beschikken over koeling, vloerverwarming en luchtbehandeling die veel energie gebruiken. Uiteindelijk konden bijna al onze wensen gerealiseerd worden. Alleen de zonnepanelen op het dak aan de zuidzijde heeft de schoolvereniging uit eigen middelen betaald. Deze voorzien in zo’n 60 procent van de energiebehoefte van De Brekeld.”

Ook bij het ontwerp is rekening gehouden met een zo laag mogelijk energieverbruik, legt architect Seppenwoolde uit. „De oriëntatie op het zuiden maakt het mogelijk om zonnepanelen op het dak te plaatsen. Met een flink overstek en flexibele zonnewering houden we ’s zomers de zon buiten. De school is zeer goed geïsoleerd. Ten slotte draagt ook de compacte bouw bij aan een gunstig energieverbruik.”

Aardrijkskunde

Hoewel het bestuur de lagere energierekening direct in de portemonnee voelt, is dat niet de enige reden om de school duurzaam te maken, vervolgt bestuurslid Ten Bolscher. „Het is ook een Bijbelse plicht om zuinig en matig met energie om te gaan. En door zonnepanelen te plaatsen, maken we ook nog eens optimaal gebruik van de mogelijkheden die de schepping biedt.”

Plannen om tijdens de lessen iets met de zonnepanelen te doen, heeft directeur Slootweg niet. „In de lessen aardrijkskunde komt het onderwerp fossiele brandstoffen aan de orde. Daarbij zouden we aandacht kunnen besteden aan duurzame energieopwekking.”

Hij vindt het vooral belangrijk dat een frisse school de kans verkleint op ziekteverzuim door een slecht binnenklimaat. „We hadden al geen hoog ziekteverzuim. Hoe dat gaat uitpakken, weet ik niet. Maar een goed binnenklimaat is belangrijk voor het welbevinden van de collega’s en de leerlingen.”

Met alle maatregelen heeft de school alles uit het budget gehaald wat erin zat, constateert Seppenwoolde. „Van de opgewekte warmte met warmtepompen blijft door het geavanceerde ventilatiesysteem 95 procent in het gebouw. Voor noodgevallen heeft de school de beschikking over een kleine doorsnee-cv-ketel. Het pand is 85 procent zuiniger geworden dan de norm die de overheid stelt. Daarmee behoort De Brekeld tot de vijf meest energiezuinige scholen van Nederland.”