Evangelie als goedkope aanbieding
Als de evangelische theologie de knoop aangaande de vrije wil doorhakt ten gunste van de menselijke vrijheid, zal ze afglijden naar een Evangelie van de voordelige aanbieding. De Reformatie heeft op dit punt dieper gekeken en het geloof altijd nog als een kwestie van genade en verrassing beschouwd.
Deze kritiek uitte de VU-dogmaticus dr. C. van der Kooi woensdag op het boek ”Ontketende liefde, een evangelische theologie voor de 21ste eeuw”, geschreven door Charles Pinnock en Robert C. Brow, twee invloedrijke Canadese evangelicalen. Zij presenteren daarin een nieuw godsbeeld, waarin afstand genomen worden van de strenge God als Rechter (die het offer van Zijn Zoon eist) ten gunste van een God van „creatieve liefde.” Ze plaatsen kritische kanttekeningen bij de calvinistische leer van verzoening en predestinatie alsmede bij het bestaan van de eeuwige hellestraffen.
Tijdens een drukbezochte studiedag aan de Vrije Universiteit werd het boek belicht. Patrick Nullens, hoogleraar dogmatiek in Heverlee, typeert desgevraagd Pinnock als een representant van de linkervleugel van de evangelicalen. „In Amerika is het debat rond deze richting flink gaande. In Nederland en België zal de kwestie de komende jaren als een splijtzwam fungeren, vrees ik.”
Andries Knevel, directeur van de Evangelische Omroep, ook aanwezig, vindt het een goede zaak om als omroep „facilitaire medewerking” te verlenen om de verschuiving binnen de evangelicale wereld aan de orde te stellen.
Van de drie sprekers, dr. Van der Kooi, dr. A. van der Dussen en ds. T. van der Leer, was de laatste het minst kritisch over Pinnock. Wel had ds. Van der Leer, baptistenpredikant in Arnhem, vragen over de verzoeningsleer in het boek, die volgens hem erg lijkt op die van Den Heyer. Ds. Van der Leer herkent zich wel in de afkeer van het fundamentalisme. „We moeten inspiratie en illuminatie sterker met elkaar durven verbinden. De Geest zit niet opgesloten in het Woord, maar trekt ermee door de geschiedenis.”
Dr. Van der Dussen, Nederlands gereformeerd predikant te Eindhoven en gepromoveerd op de Amerikaanse opwekkingsprediker C. G. Finney, sprak van een „megashift” binnen de Amerikaanse evangelische beweging. „Pinnock verzet zich tegen de fundamentalistische visie van de foutloosheid van de Bijbel, terwijl hij die vroeger wel voor zijn rekening nam. Volgens dr. Van der Dussen hebben veel Amerikaanse evangelicalen bij het losraken van het rationalistische fundamentalisme inspiratie gevonden in de traditie van piëtisme en methodisme. Dr. Van der Dussen vroeg zich af of er nog ruimte was voor de vreeswekkende heiligheid van God. „Komt die nog wel uit de verf als alles wordt toegesneden op Gods mensenliefde? Is de theologie niet al zo lang antropocentrisch geweest dat voor de 21e eeuw juist de theocentrische gerichtheid op de agenda zal moeten staan?”
Dr. Van der Kooi bespeurde een opvallend knieval van de nieuwe evangelicalen voor Karl Barth, die door hen eerst sterk bekritiseerd werd. „Beiden benadrukken de universele betekenis van het heil: Christus als het grote Ja van God jegens alle mensen”. Dr. Van der Dussen had moeite met de grote nadruk op de verantwoordelijkheid van de mens. „In hoeverre is God nog de Heer, de Kurios? Ligt hier niet de gruwelijke kant van hun theologie? God verliest het. Tegenover de keus van het koppige kind is de vader machteloos. Is dat echt het Evangelie? Het „nee” van de mens heeft gelukkig niet het laatste woord.”