Het lijkt verre toekomstmuziek. De werkdag zit erop. Een autobezitter pakt zijn smartphone, belt z’n iets verderop geparkeerde auto en ziet het lege voertuig even later voorrijden. Hij neemt plaats op de achterbank en laat zich onbekommerd naar huis vervoeren. Zonder handen aan het stuur.

Minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) ziet het helemaal zitten. Enige ambitie kan haar niet worden ontzegd. Ze wil begin volgend jaar een wetsvoorstel in de Tweede Kamer indienen om testen mogelijk te maken met auto’s en/of vrachtwagens zonder bestuurder. Na de zomer maakt ze, volgens haar gisteren gepresenteerde plannen, bekend waar en onder welke voorwaarden eventuele testritten kunnen plaatsvinden.

De minister is enthousiast over de nieuwe techniek. Schultz maakte vorig jaar zelf al een testritje op de openbare weg met een automatisch rijdend voertuig. Zelfrijdende auto’s verbeteren volgens haar de doorstroming en de veiligheid van het verkeer. Ook rijden ze zuiniger. „Goed voor mens en milieu”, aldus de minister.

Volgens haar is het tijdperk van de automatisch rijdende auto’s aangebroken. „Hiermee verandert de relatie tussen voertuigen en bestuurder de komende 20 jaar meer dan de afgelopen 100 jaar”, meldt ze ronkend.

Sommige auto’s kunnen al automatisch inparkeren, een handeling die wettelijk handeling is toegestaan. Voor verdergaande verkeersacties, waarbij de bestuurder het rijden helemaal overlaat aan de auto, moet de wet echter worden veranderd. Door de technologie uit te proberen op de openbare weg, kunnen andere weggebruikers wennen aan zelfrijdende auto’s.

Schultz wil met grote voortvarendheid Nederland ook internationaal op de kaart zetten als testland van zelfstandig rijdende auto’s en vrachtwagens. De minister streeft eveneens in Europees verband naar aanpassing van regels voor de grootschalige introductie van auto’s die zelf rijden en met andere auto’s kunnen communiceren.

De eerste aanvraag voor testritten is al binnen. Een samenwerkingsverband van TNO, DAF, het Havenbedrijf Rotterdam en Transport en Logistiek Nederland (TLN) wil vrachtwagens als ‘treintje’ over de weg laten rijden. Het consortium denkt binnen vijf jaar een techniek op de markt te kunnen brengen, waarmee logistieke bedrijven hun vrachtwagens zonder bestuurder de weg op kunnen sturen.

Niet enthousiast

Niet iedereen reageert enthousiast. Aan het zelfstandig laten rijden van voertuigen kleven nog „grote” juridische bezwaren, stelt prof. dr. Karel Brookhuis, verkeersdeskundige aan de Rijksuniversiteit Groningen en de TU Delft. „Er moeten nog heel wat stapjes worden gezet, voordat auto’s zelfstandig de weg op kunnen.”

Ook de autobranche verwacht dat het nog vele jaren duurt voordat ‘robotauto’s’ veilig én op grote schaal op pad kunnen. Alle automatische functies moeten stap voor stap worden getest en gecertificeerd. In Nederland is de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) verantwoordelijk voor het afgeven van zo’n goedkeuring. „De minister kan het wel willen, de RDW moet het ook kunnen.”

Prof. Brookhuis wijst bijvoorbeeld op het vraagstuk van de aansprakelijkheid. „Wie is verantwoordelijk voor zo’n voertuig? De eigenaar, de autofabrikant, de wegbeheerder of de mevrouw op de achterbank?”

De verkeersdeskundige noemt de risico’s van het hacken of het saboteren van autonoom rijdende auto’s. „Wat als er iemand op de snelweg een zelfrijdende auto laat ‘schrikken’ en daardoor een kettingbotsing veroorzaakt? De autofabrikant zal daar niet voor aansprakelijk willen zijn.”

Prof. Brookhuis reageert daarom sceptisch. „Het lijkt vooral een positivistische boodschap ter meerdere eer en glorie van het kabinet. En van haarzelf.”