Proefschrift over klank als religieuze presentie
Aan de VU in Amsterdam promoveert drs. Oane Reitsma op vrijdag 27 juni op het proefschrift ”Klank als religieuze presentie. De muzikale gestalte in een seculiere tijd belicht vanuit werk van Messiaen”. De promotieplechtigheid maakt deel uit van een studiedag rond het thema muziekfilosofie.
In zijn dissertatie gaat Reitsma, als predikant verbonden aan de PKN-gemeente van Medemblik en de hervormde gemeente Wester-Koggenland, op zoek naar „het religieuze van de muziek juist in haar verschijningsvorm, dus in de wijze waarop haar vormentaal is samengesteld en hoe luisteraars die ervaren”, aldus de aankondiging van VU University Press. „Uitgangspunt daarvoor is de theologische esthetiek van Hans Urs von Balthasar, die het zintuiglijk waarneembare een goddelijk openbaringskarakter geeft. In het verlengde daarvan komt het spanningsveld tussen de religieuze vormen en de seculiere cultuur naar voren, dit mede geïnspireerd door Charles Taylors cultuurfilosofie.”
In zijn boek kritiseert Reitsma de moderne concertcultuur. Volgens hem stimuleert die onvoldoende „een wakkere, actieve luisterhouding tegenover de opgevoerde muziekstukken.” Hij pleit daarom voor een ervaring van directe presentie en laat aan de hand van enkele werken van de Franse componist Olivier Messiaen zien hoe een luisteraar diens muziek vanuit een betrokken luisterhouding kan ervaren. Dit standpunt wordt ontwikkeld vanuit de spelmetafoor ontleend aan de wijsgerige hermeneutiek van Hans-Georg Gadamer.
Tijdens de VU-studiedag, die om 10.00 uur begint, wordt het boek ”Muziek ervaren: essays over muziek en filosofie” gepresenteerd, dat werd samengesteld onder redactie van Reitsma, Rob van Gerwen en Marlies De Munck. Sprekers tijdens het symposium zijn dr. Hyun-Ah Kim (Toronto), prof. dr. Hans Fidom (VU), Robert Harris (Groningen), prof. dr. John Neubauer (Amsterdam) en prof. dr. Sander van Maas (Utrecht/Amsterdam). De dag wordt afgesloten met een forumdiscussie onder leiding van dr. Gerrit Steunebrink (Nijmegen). VU-organist Henk Verhoef bespeelt het Couperinorgel in de aula van de VU.
Opgave voor de studiedag kan via muziekfilosofie@gmail.com tot uiterlijk 9 juni.