ISIL is ontstaan uit Tawhid wal-Jihad, die zich onder de beruchte Jordaniër Abu Musab al-Zarqawi keerde tegen de Amerikanen in Irak. De groep viel niet alleen Amerikaanse en Iraakse militairen aan, maar pleegde ook zelfmoordaanslagen op sjiitische moslims en christenen.

Al-Zarqawi kwam in 2006 om het leven door een Amerikaanse luchtaanval. Sindsdien voeren Irakezen de groepering aan. Sinds 2013 noemt ze zich Islamitische Staat van Irak en de Levant. De huidige leider is Abu Bakr al-Baghdadi.

De terreurgroep heeft de laatste jaren flink aan invloed gewonnen. Dat is gebeurd sinds het conflict in Irak tussen de sjiitische regering en soennitische moslims escaleerde en door de succesvolle strijd in buurland Syrië tegen president Bashar al-Assad. In beide landen doet ISIL inmiddels haar invloed gelden in flinke gebieden.

In Syrië is ISIL niet alleen in gevecht met het regeringsleger, maar ook met andere rebellengroeperingen, waaronder het eveneens radicale en al Qaeda gelieerde Al-Nusra Front.

ISIL staat erom bekend ook in Syrië burgers niet te sparen en lijfstraffen te geven. In sommige gebieden heeft de groep de islamitische wetgeving sharia ingevoerd. Voor ISIL vechten ook buitenlanders uit Noord-Afrika, de Arabische golfstaten en vrijwilligers uit Europa.

De verdachte van de aanslag op het Joods Museum in Brussel in mei is een Franse Syriëganger die het geweer dat hij bij zich had bij zijn arrestatie, in een vlag van ISIL had gewikkeld.