Een inflatie van 0,5 procent, wat houdt dat precies in?

Het komt erop neer dat de prijs van een voor een huishouden doorsneepakket goederen en diensten ten opzichte van een jaar geleden met 0,5 procent is gestegen. Ons geld is daardoor in diezelfde omvang minder waard geworden.

Het betreft het laagste percentage in vier jaar tijd. Twaalf maanden terug, in mei 2013, bedroeg de gemiddelde inflatie in het eurogebied nog 1,4 procent.

Weinig inflatie, dat is toch gunstig voor onze portemonnee?

Klopt. Maar daarmee is niet alles gezegd. De ECB heeft als taak het handhaven van prijs­stabiliteit. Dat betekent echter niet 0 procent inflatie. De monetaire bestuurders in Frankfurt, onder aanvoering van Mario Draghi en met onder hen president Klaas Knot van De Nederlandsche Bank (DNB), hanteren als doelstelling maximaal 2 procent, maar tegelijk niet ver onder dat niveau. Zij willen dus dat er altijd wel sprake is van enige geldontwaarding. Beschouw het maar als een smeermiddel voor de economie.

Over het huidige lage niveau 
van prijsstijgingen zijn de ECB-bestuurders niet tevreden?

Nee, zeker niet omdat er naar verwachting voorlopig geen versnelling optreedt. De geringe inflatie illustreert dat het met de vraag naar producten en met de economische bedrijvigheid nog steeds niet erg florissant gaat. Boven­dien bestaat het risico dat de prijsontwikkeling verder afzwakt en zelfs negatief wordt: deflatie. In sommige landen, waaronder Griekenland, Slowakije en Portugal, is dat al aan de orde.

Prijsdalingen, het lijkt misschien mooi, maar in Japan weten ze wel beter. Deflatie is schadelijk voor de economie. Mensen stellen dan hun bestedingen uit, omdat zij denken dat ze in de toekomst nog minder hoeven te betalen voor een aankoop. Dat zet een rem op de groei. Verder gaan bij dalende prijzen schulden zwaarder wegen. Geld wordt dan meer waard en dus schulden ook.

Japan kende in de jaren negentig een hardnekkige deflatie. Het economisch herstel kwam daardoor maar niet op gang.

Wat gaat de ECB doen om dat scenario voor Europa af te wenden?

De inflatie is volgens het Europees verdrag de enige graadmeter waardoor de ECB zich bij zijn handelen dient te laten leiden. Als die te sterk aantrekt, verhoogt hij de rente. Nu zal het omgekeerde gebeuren, al is de ruimte daarvoor beperkt. Het belangrijkste tarief staat namelijk al op een historisch lage 0,25 procent.

Een lagere rente moet banken verleiden om meer krediet op te nemen in Frankfurt en dat geld vervolgens uit te lenen aan bedrijven, voor de financiering van investeringen en productie. De ECB kan ook op andere manieren de banken van extra liquiditeiten voorzien, bijvoorbeeld door een goedkope langlopende lening aan te bieden. Dat heeft hij de afgelopen jaren vaker gedaan. Het is allemaal bedoeld om de economie een zetje te geven. Neemt de vraag naar producten toe, dan zullen ondernemers sneller hun prijzen verhogen en neemt de inflatie toe.

Draghi heeft diverse malen erop gezinspeeld dat hij en zijn mede­bestuurders uit de eurolanden in hun vergadering van juni in actie komen. Niets doen zou, na al die aanwijzingen van hemzelf, zijn geloofwaardigheid geen goed doen.

De politiek bemoeit zich hier niet mee?

Nee, het monetaire beleid ligt volledig in handen van de centrale bank en die opereert daarbij onafhankelijk van de politiek. Dat waarborgt dat die instelling doet wat nodig is voor een gezonde economie, en niet afweegt wat de kiezer gunstig stemt.