Prinses Juliana even zichtbaar met Kerst
Misschien was het zo’n toevallige samenloop van omstandigheden dat zij op eerste kerstdag in haar hoge ouderdom ter sprake kwam: prinses Juliana. Misschien ook niet en heeft het zo moeten zijn. In ieder geval werd het Nederlandse volk op twee fronten herinnerd aan de bejaarde prinses, die voor het laatst werd gezien tijdens het huwelijk van haar kleinzoon prins Maurits.
Opmerkelijk genoeg herinnerde niet alleen koningin Beatrix in haar kersttoespraak aan haar moeder, prinses Juliana. Ook mr. Pieter van Vollenhoven memoreerde zijn „fantastische” schoonmoeder in een interview met hem dat op eerste kerstdag werd uitgezonden in het NRCV-televisieprogramma Heilig Vuur.
De kerstrede van de Koningin was zoals eerder aangekondigd opgedragen aan prinses Juliana, die komend jaar 95 jaar wordt en voor wie volgens haar oudste dochter „de jaren zwaar zijn geworden.” Juliana kreeg ruim twintig jaar geleden de Prijs van de Vier Vrijheden. Deze Four Freedoms werden in de Tweede Wereldoorlog door de Amerikaanse president Roosevelt benadrukt en nu door Beatrix tot thema voor haar kerstrede gemaakt omdat ze staan voor waarden waarmee Juliana zich verbonden voelde.
Een van de vrijheden is de vrijheid van meningsuiting. „Het is echter geen vrijbrief om te kwetsen, noch om schaamteloos oordelen te verkondigen over mensen. Elke vrijheid heeft een keerzijde in verantwoordelijkheid waarmee gewetensvol moet worden omgegaan”, aldus de vorstin. Over de vrijheid van godsdienst en overtuiging zei Beatrix: „Mensen mogen God áánroepen voor leiding en bemoediging in het leven, maar Hem nooit ínroepen ter verdediging van ontoelaatbaar handelen.”
Prinses Juliana leidt een teruggetrokken bestaan op Paleis Soestdijk. Over de toestand van de hoogbejaarde komt weinig naar buiten. Haar echtgenoot prins Bernhard liet enige tijd geleden weten dat haar geheugen zeer slecht is. In een speciale kerstuitzending van Heilig Vuur ging mr. Pieter van Vollenhoven in een openhartig gesprek behalve op zijn huwelijk en gezin, zijn ziekte en zijn promotieonderzoek op het gebied van veiligheid ook in op zijn bijzondere band met zijn schoonmoeder prinses Juliana.
In Paleis Het Loo vertelde Van Vollenhoven (1939) over de moeilijke jaren na zijn opzienbarende huwelijk met prinses Margriet, met wie hij op 10 januari 37 jaar is getrouwd. Hij was daarmee het eerste niet-adellijke lid van de koninklijke familie. Hun relatie stuitte op grote weerstand. Uiteindelijk was het mede dankzij de steun van toenmalig koningin Juliana dat Van Vollenhoven werd geaccepteerd. Juliana gaf de doorslag voor het huwelijk tussen hem en prinses Margriet. In die periode van zijn leven „moesten alle dromen even weg.” „Ik heb wel even moeite gehad de weg te vinden”, aldus een openhartige Van Vollenhoven, die met genegenheid over zijn schoonmoeder sprak, met wie hij tegelijk jarig is. Hij zei dat hij altijd „enorm veel plezier” met prinses Juliana heeft gehad en denkt „met grote warmte” aan haar terug. Prinses Juliana had net als hij gevoel voor humor en toneel.
„Het is wel jammer dat het leven als je ouder wordt, zo afloopt”, vond Van Vollenhoven verwijzend naar prinses Juliana. Ook zijn eigen moeder leed zoals Juliana aan dementie. „Mijn schoonmoeder was zeer sterk; ze had een sterk karakter en uithoudingsvermogen. Heel jammer dat het dan zo afloopt.” Mr. Van Vollenhoven nam het woord dementie echter niet in de mond, maar noemde deze fase waarin de mens kan terechtkomen „de wereld van vergeetachtigheid.” Het is pijnlijk als mensen die je dierbaar zijn, ten prooi vallen aan die vergeetachtigheid, aldus Van Vollenhoven.
Ook ging hij in op de huidkanker, waarvoor hij twee keer is behandeld. „Ik ga wel de begrafenis regelen, iets waar ik vroeger niet aan dacht.” Van Vollenhoven had het in de speciale kerstuitzending niet over God en zijn persoonlijk geloof. Daarentegen zei koningin Beatrix dat vanuit het fundament van de Vier Vrijheden ook vandaag kan worden gestreden voor vrede en gerechtigheid. „Tezamen geven zij gestalte aan de menselijke waardigheid. Die waardigheid van eenieder heeft God bevestigd in de geboorte van Jezus. Dat vieren wij met Kerstmis. Aan mijn moeder die steeds vanuit deze overtuiging heeft geleefd, draag ik mijn toespraak op.”