Geen misverstand: het mondiale geldsysteem is in zijn ogen nog steeds als een man die van een wolkenkrabber springt en, terwijl hij langs de twintigste verdieping zeilt en er iemand uit het raam schreeuwt of alles nog goed gaat, koeltjes antwoordt met: „Tot zover geen problemen!”

En tóch is er een elementair verschil met een paar jaar terug. Waar de ‘oude’ Middelkoop in de meer dan 100.000 boeken die hij sinds 2007 verkocht vooral wees op de harde klap die de man op het punt stond te gaan maken, voorziet hij in zijn jongste boek een zachte landing. „Ze zijn driftig van die dozen aan het opstapelen, wat je ook ziet bij stuntmannen. Hopelijk liggen er voldoende op tijd”, zegt Middelkoop over ”De Big Reset”, waarvan onlangs de Nederlandse editie verscheen.

Middelkoop: „Dit is inderdaad mijn meest optimistische boek. Al jaren vraag men mij: „Willem, leuk al die verhalen over de naderende ineenstorting van ons geldsysteem. Maar wát is de oplossing?” Dit is mijn eerste boek dat juist over die oplossing gaat. En ik merk voor het eerst dat wanneer ik nu verhalen lees van allerlei doemdenkers die stellen dat de grote crash eraan zit te komen, ik moet lachen en denk: Nee man, ze gaan die crash vóór zijn!”

Overdreven moet het verschil tussen toen en nu ook weer niet worden, zegt Middelkoop tijdens een gesprek in Aerdenhout, van waaruit de ex-fotograaf, ex-beurscommentator en ex-goudhandelaar tegenwoordig een beleggingsfonds runt: het Commodity Discovery Fund, dat investeert in de exploratie van grondstoffen, zilver en goud.

„Want vergeet niet”, zegt Middelkoop terwijl hij tussen duim en wijsvinger nog een flintertje aan ruimte overlaat, „dat we nog maar zó’n stukje verwijderd waren van die financiële apocalyps. We hebben hem eind 2008, begin 2009 bijna meegemaakt. Toen was de brandweer nog niet uitgerukt en wisten centrale banken alleen ternauwernood een crash te voorkomen.”

Nu zijn alle brandweerwagens volgens Middelkoop wél uitgerukt en liggen overal de brandslangen klaar. „De geldkraan kan wagenwijd worden opengedraaid. En daarmee kun je in feite íédere crisis bezweren.”

Voor een deel is dat dus die zachte landing waar hij op doelt. Een landing die het financiële systeem niet opeens in de kern gezond zal maken, maar er wel voor zorgt dat er opnieuw tijd kan worden gekocht, waardoor de grote kladderadatsch die Middelkoop jarenlang voorzag er, voorlopig, toch niet komt. „Ik heb de afgelopen tijd meer inzicht in en begrip gekregen voor wat centrale bankiers allemaal kunnen doen om een crash die onafwendbaar is, tóch te voorkomen. Als je onbeperkt geld uit het niets kunt creëren, en mensen geloven erin, dan kun je wonderen verrichten.”

Uiteindelijk komt die ineenstorting van ons geldsysteem er volgens Middelkoop echter toch. Al was het maar omdat nog nooit in de geschiedenis een niet op goud gebaseerd –en dus ongedekt– geldsysteem het langer dan 200 jaar heeft uitgehouden. Maar hij is ervan overtuigd dat dit systeem, met wat aanpassingen, nog best een poosje vooruit kan.

Welke aanpassingen?

„Tot nu toe zijn er vooral lapmiddelen gebruikt om de crisis te bezweren. Daar kun je niet eindeloos mee doorgaan en dat weten de autoriteiten ook. Staatsschulden van overheden en balansen van centrale banken zijn enorm opgepompt. Het is een illusie om te denken dat we nog uit die problemen kunnen groeien. Er komt een punt dat we in het Westen niet langer kunnen ontkennen dat we over moeten gaan tot een schuldsanering. Dat is wat ik de ”big reset” noem. Ik verwacht dat centrale banken dan deels een streep zullen zetten door de overheidsschulden op hun balans en ik denk dat dit ook samenvalt met een besluit om niet langer de dollar te gebruiken als anker voor het wereldwijde financiële systeem. Op het allerhoogste niveau is men zich al duidelijk aan het positioneren voor die volgende fase in het geldsysteem, die ik al voor 2020 verwacht. Daarin zal de dollar niet langer de reservemunt zijn, maar zullen ook andere valuta naast goud een rol spelen.”

China speelt daarbij volgens u een belangrijke rol.

„Ik denk dat China een dubbelspel speelt. Jarenlang heeft dat land zijn reserves in Amerikaanse staatsobligaties gestopt. Tot het besef kwam dat wanneer de Amerikanen de dollar bewust in waarde laten zakken, dit hun veel geld kost. Wat je nu ziet is dat China weliswaar geen Amerikaanse staatsschuld meer koopt, maar niet, zoals Rusland zou willen, massaal zijn dollars dumpt om de Amerikanen pijn te doen. Ik zie allerlei aanwijzingen voor een deal waarbij China tegen de VS heeft gezegd: Wij zijn niet uit op onrust, maar geef ons de mogelijkheid om tegenover onze positie in dollars, óók een positie in goud op te bouwen. Daarvoor wil het echter niet de hoofdprijs betalen. Dat is in mijn ogen ook de belangrijkste verklaring voor de agressieve daling van de goudprijs.”

Die goudprijs wordt dus gestuurd?

„De goudprijs is niet vrij, maar wordt al decennia gecontroleerd door Wall Street, omdat goud de natuurlijke vijand is van de dollar vanaf het moment dat die munt in 1971 werd losgekoppeld van goud. Sindsdien zit er geen rem meer op de geldcreatie en is er een ongekende kredietberg opgebouwd. Maar sindsdien moet de Amerikaanse overheid óók erg haar best doen om mensen wijs te maken dat investeren in Amerikaanse staatsobligaties interessanter is dan in goud. Daar hoort een lage goudprijs bij. Inmiddels liggen er voor de manipulatie van de goudprijs ook voldoende bewijsstukken op tafel. Wat je nu ziet is dat de Chinezen, maar ook Rusland, heel grootschalig goud inkopen. China ís de goudmarkt tegenwoordig. Vorig jaar was alleen de Chinese goudvraag al ruim 2000 ton, terwijl de mondiale goudmijnproductie slechts 2800 ton bedraagt. Maar terwijl de Chinese goudvraag verdubbelde, daalde de prijs met 30 procent. Dat is alleen maar uit te leggen door manipulatie.”

Vooral op de vleugels van de in 2007 in de VS begonnen kredietcrisis steeg de goudprijs van 300 dollar per ouncein 2002 naar 1900 dollar per ounce in 2011. Sindsdien zakte de prijs echter terug naar 1100 dollar. Volgens Middelkoop denkt iedereen dat de stijging nu over is, maar niets is in zijn ogen minder waar. „Juist door de prijsdaling is de vraag naar goud vanuit Azië alleen maar gegroeid. Mijn koersdoel voor de komende jaren is 3000 tot 5000 dollar. En dan ben ik nog redelijk conservatief.”

Met zijn beleggingsfonds hoopt Middelkoop van die stijging te profiteren, na drie fors verlieslatende jaren op rij te hebben gekend. „Gemeten vanaf de start in 2008 staat iedereen op verlies. We hebben sinds 2011 van alle kanten de markt tegen. Toch ben ik nog nooit zó optimistisch geweest over wat er komen gaat. Er komen namelijk twee dingen bij elkaar: de grondstoffentekorten gaan ons echt midscheeps raken. En daar komt die monetaire reset waarbij goud een rol zal spelen bij.”

Die verwachting koesteren zijn klanten duidelijk ook, want ondanks „de tegenwind” die het fonds al enige tijd ervaart, kwamen er netto alleen maar nieuwe partipanten bij. De circa 600 participanten die het beleggingsfonds momenteel telt, hebben wel minimaal 45.000 euro moeten inleggen. „We hebben een AFM-vergunning, dus in theorie kunnen we dat bedrag laten zakken tot bijvoorbeeld 1000 euro. Maar dan staan er hier zó 4000 nieuwe participanten op de stoep. En daar hebben we niet zo’n zin in.”

Waarom eigenlijk niet?

„Omdat we geen weduwen- en wezenfonds zijn. Hoewel we onze investeringen spreiden over tientallen bedrijven, zijn we toch vrij agressief en vooral zeer speculatief. In een goed jaar gaan we 80 procent omhoog, maar in een slecht jaar kun je ook zomaar 40 procent dalen. Dat hoort erbij en als je daar slecht van slaapt, kom dan vooral níét bij ons. Sowieso moet je alleen geld investeren dat je kunt missen. Ik zeg altijd: zorg dat je wat cash hebt en daarnaast ook fysiek goud en zilver om je vermogen tegen inflatie te beschermen. Wat wij hier doen, is een speculatieve positie dáár weer bovenop.”

Zo heeft Middelkoop sinds kort een Nederlandse boer uit Zambia als klant, die daar voor duizenden dollars per hectare land aan het verpatsen is dat hij 25 jaar terug voor een habbekrats kocht. „Een deel van dat geld gaat nu op deze lage niveaus in ons fonds. Nou ja, slimme boer volgens mij. En zo hebben we meer van dat type participanten. Allemaal zelfstandigen. Allemaal mensen die zich niets meer wijs laten maken door de bank. Dat is trouwens wel grappig: er komt nóóít iemand via de bank bij ons. Dat een bankadviseur zegt: Ga eens bij die Middelkoop kijken. Dat zijn, zelfs na wat er de afgelopen jaren allemaal is gebeurd, nog steeds twee gescheiden werelden.”

Willem Middelkoop

Willem Middelkoop (1962) studeerde confectie aan de hts in Amsterdam, maar werkte achtereenvolgens als fotojournalist en beurscommentator. In 2008 richtte hij AmsterdamGold op, een website voor fysiek edelmetaal die in 2011 werd verkocht aan de investeringsmaatschappij Value8. Sindsdien richt Middelkoop zich op het in 2008 door hem opgerichte Commodity Discovery Fund, een beleggingsfonds dat investeert in mijnbouwbedrijven die werken aan nieuwe grondstofontdekkingen. Ook is hij publicist. In zijn eerste boek, ”Als de dollar valt”, waarschuwde hij in 2007 voor een naderende financiële crisis.