Als ds. Alexander Veerman een ommetje met de hond maakt, haalt een groepje jongeren op de fiets hem in. Twee jongens en een meisje van een jaar of 13, 14. In het voorbijgaan hoort de predikant uit Vriezenveen een jongen roepen: „Nou, als ze niet wil zoenen, dan zoek ik toch gewoon een ander meisje. Altijd prijs, haha.”

Niet onschuldig

„Het lijkt onschuldig, maar dat is het niet”, zegt ds. Veerman, die deel uitmaakt van de werkgroep ”Herder op zijn hoede”. Dat is een project waarbij kerkgenootschappen gezamenlijk werken aan het voorkomen van seksueel grensoverschrijdend gedrag.

„We zijn het heel gewoon gaan vinden dat jongens allerlei seksueel getinte opmerkingen over meisjes maken”, stelt ds. Veerman. „We denken dat het grappig is, maar dat is het allerminst. Bij seksueel geweld denken we snel aan verkrachting, maar het gaat ook om openlijke oordelen over het uiterlijk van de ander, vooral meisjes en vrouwen, over aanraking, over intimidatie. Het een lijkt minder heftig dan het ander, en niet alle slachtoffers hebben er later problemen mee, maar het heeft allemaal te maken met ongewenst grensoverschrijdend gedrag.”

Ds. Veerman bestempelt seksueel misbruik van kinderen, in al zijn gradaties, als een groot maatschappelijk probleem. „Nederland is ziek”, zegt hij zelfs. „Hoe komt het dat onze samenleving zo vele daders voortbrengt, en hoe komt het dat dit hoofdzakelijk mannen zijn? Die vragen moeten we stellen, want het gaat niet meer om individuele daders, maar om een maatschappelijk probleem.”

Pandemie

Daarin krijgt hij steun van Peter van der Linden, voorzitter van de Associatie Stop Kindermishandeling. „Als dit om vogelgriep of varkenspest zou gaan, spraken we van een epidemie of zelfs pandemie”, zegt hij. „Als het over dieren gaat, pakt het RIVM groot uit. Maar nu gaat het over kinderen en gebeurt er niets.”

Ds. Veerman stelt dat we het als samenleving stiekem goed gaan vinden om de eigen seksuele verlangens bot te vieren ten koste van een ander, en dan vooral ten koste van kinderen. „Al sinds de jaren 80 bevestigen onderzoeken steeds weer dat seksueel geweld een omvangrijk probleem is. Toch lijkt dat maar niet tot ons gemeenschappelijk bewustzijn door te dringen.”

Het overgrote deel van de kinderen wordt geen slachtoffer van een pedoseksueel, maar van iemand uit het gezin, de familie of de kennissenkring, aldus ds. Veerman. „Dat is misschien wel het meest schokkende, dat het mensen in onze omgeving zijn, en misschien zijn we het zelf wel. Dat is zó pijnlijk dat zwijgen het gevolg is. En zolang we dat blijven doen, accepteren we dat ook de volgende generatie opgroeit in onveiligheid en met de gedachte dat seksueel geweld erbij hoort.”

Van der Linden wijst erop dat er ook in de jeugdzorg veel sprake is van seksueel misbruik, getuige onder meer het rapport van de commissie-Samson. „Dan heb je het over onder anderen meisjes die het slachtoffer zijn van loverboys, en over jongens die daar ook niet voor zweetvoeten zijn opgenomen”, zegt Van der Linden. „Die zitten dus bij elkaar in een gesloten inrichting. Nou, dan gebeurt het gewoon.” Volgens het dinsdag gepubliceerde rapport is een kwart van alle verdachten van seksueel misbruik zelf ook minderjarig.

Schrikbarend hoog

Ds. Veerman en Van der Linden noemen alle cijfers uit het rapport schrikbarend hoog, maar zijn er niet over verbaasd. Ze bevestigen volgens beiden cijfers uit eerdere onderzoeken. Ds. Veerman: „Welke definitie je ook hanteert voor seksueel misbruik, welk onderzoek je er ook over leest, het valt nooit mee.”