Tijdens een symposium aan de Vrije Universiteit in Amsterdam werd hier donderdag op ingegaan. De organisatie Micha Nederland vroeg 1166 christenen naar hun opvattingen, houdingen en gedrag ten opzichte van thema’s zoals gerechtigheid en beheer van de schepping. In de monitor zijn hun antwoorden vergeleken met die van de gemiddelde Nederlander. „De Micha Monitor wil de bewustwording op het punt van rechtvaardigheid bij kerkgangers inzichtelijk maken”, aldus prof. dr. ir. Henk Jochemsen, directeur van Prisma en bestuurslid van Micha Nederland. „Waarom doen ze het ene wel en het andere niet?”

Dr. T. T. J. Pleizier, predikant van de hervormde gemeente in Dirksland, sprak donderdag van een prachtige uitkomst die de Micha Monitor te zien geeft. Voor 80 procent van de kerkgaande christenen zijn thema’s rond recht doen in beeld, constateerde hij. „Ook is het mooi dat christenen zeggen dat de Bijbel hierover duidelijk is en heldere richtlijnen geeft.” Daartegenover staat volgens hem dat de monitor laat zien dat er bij kerken in prediking, in activiteiten en beleid meer aandacht is voor sociale rechtvaardigheid dan voor ecologische rechtvaardigheid. Milieubewustzijn leeft niet sterk.

Christenen zeggen dat hun geloof bepalend is voor hun gedrag, merkte prof. dr. J. J. Boersema van de Universiteit Leiden op. „Dat geldt dan wel voor geven, goeddoen en hulpvaardigheid”, stelde de bioloog, filosoof en theo­loog vast, „maar niet voor hun gedrag op het gebied van milieu. Dat heeft men zich uit handen laten nemen. De linkse kerk heeft dat opgepakt.”

Ook dr. Pleizier plaatste vraagtekens bij de houding van kerkgangers ten aanzien van het beheer van de schepping. Op dit punt verschillen zij nauwelijks van Nederlanders in het algemeen. „In hun antwoorden kiezen kerkgangers sneller voor de plicht om voor de aarde te zorgen; minder snel voor de uitspraak dat het zorgen voor een leefbare aarde bij jezelf begint. Kennelijk duidt plicht op de erkenning dat er een hoger gezag is.”

Volgens dr. Pleizier gaat de monitor voorbij aan het meer inhoudelijk peilen van de motivering van christenen. De een zal meer vanuit de eer van God denken, de ander meer vanuit het mens-zijn, een derde vanuit Bijbelse voorschriften, stelde hij.

De predikant vraagt zich verder af waarom de monitor kerkgangers in hokjes duwt: bevindelijk gereformeerden, orthodox gereformeerden, gewoon PKN, rooms-katholiek, evangelisch. Het ontgaat hem bovendien waarom „bonders” onder bevindelijk gereformeerden vallen en christelijke gereformeerden daar dan weer niet bij horen. „Het onderscheid in denominaties legt onnodig nadruk op verschillen tussen kerkelijke gemeenschappen en leidt de aandacht af van de inhoud.”

Levensstijl

Dr. Pleizier wees op de gelijkenis van de rijke man en de arme Lazarus uit Lukas 16. „Onze stoep ligt vol met Lazarussen, maar Lazarus heeft veel gezichten”, zei hij. „De gelijkenis van Lazarus geeft ons geen ruimte om ons los te maken van een rechtvaardige levensstijl en al helemaal niet voor zelfrechtvaardiging.”