Wie door een willekeurige nieuwbouwwijk rijdt, ziet ze steeds vaker op de daken verschijnen: zonnepanelen. De meeste mensen kiezen ervoor om zo veel mogelijk profijt te hebben van de energie van de zon voor huishoudelijke toepassingen. Economische en ecologische motieven spelen de boventoon bij die keuze, terwijl esthetische drijfveren nauwelijks of niet van belang lijken te zijn.

Stop de wildgroei: zorg voor duidelijke regels en richtlijnen die de welstand niet verstoren en ergernis bij omwonenden voorkomen. En houd rekening met een strakke, niet te opvallende vormgeving: symmetrisch in plaats van schots en scheef.

Vergunningsvrij

Zoals het nu geregeld is, mag men vergunningsvrij zonnepanelen of zonnecollectoren plaatsen. De meeste panelen voldoen aan de voorschriften omdat die er namelijk niet zijn. De enige voorwaarden zijn: de zonnecollector of het zonnepaneel moet op een dak worden geplaatst in eenzelfde hellingshoek en de panelen mogen niet uitsteken. En wat voor de meeste burgers niet van belang is: de collector of het paneel mag niet geplaatst worden op een monument of in een door het Rijk aangewezen beschermd stads- of dorpsgezicht.

Wat men nogal eens voor lief aanneemt: als je iets verandert aan de buitenkant van je huis, is het wel zo netjes je directe buren daarvan in kennis te stellen. Dat is geregeld in het burenrecht uit het Burgerlijk Wetboek. Eigenlijk niets anders dan de gebruikelijke omgangsvormen. Ze geven je (wettelijk) houvast als je er met de buren niet uitkomt. Het belangrijkste daaruit is om eerst met je buren te overleggen en hen in te lichten over de voorgenomen bouwplannen. Zoals met andere zaken is men zich waarschijnlijk niet bewust van deze regel. „Het is toch mijn huis”, hoor je dan, „en ik hoef er niet tegen aan te kijken. Bovendien is het toch goed voor het milieu.”

Het individualisme viert ook in dat opzicht hoogtij. Behalve het burenrecht geldt ook het Bouwbesluit, met onder meer regels voor veiligheid en gezondheid. Wie gaat (ver)bouwen, moet er zelf voor zorgen dat men aan deze regels voldoet.

Er zijn natuurlijk praktische beperkingen: dak- en tuimelramen, dakkapellen en andere objecten die een strakke en esthetische vormgeving van de panelen en collectoren in de weg staan. Daardoor zie je onlogische verbanden: bijvoorbeeld zes panelen in het midden, vijf daarboven en zeven daaronder. Of een complete wildgroei door de vreemde vorm van het dak of door de aanwezige eerder aangebrachte voorzieningen voor meer licht of ruimte.

Aanschaf

Hoewel het een aantal jaren duurt voordat men de investering heeft terugverdiend, zijn veel mensen wel te porren voor de aanschaf van zonnepanelen. Temeer daar een aantal lokale overheden initiatieven daartoe subsidiëren. Na het terugverdienen, een jaar of tien na plaatsing, heeft men gratis energie! Voor dit jaar is er geen landelijke zonnepanelensubsidie meer, zoals in 2012 en 2013, en het lijkt er ook niet op dat die er gaat komen. De zonnepanelen­subsidie over 2013 was in augustus van dat jaar al op. Over beide jaren gerekend zijn er ruim 90.000 aanvragen binnengekomen.

Wie sinds medio 2013 zonne­panelen heeft of ze gaat aanschaffen, kan wel de betaalde btw terugkrijgen van de Belastingdienst. Hiervoor moet je een aantal administratieve handelingen verrichten.

Maar het levert je al gauw 600 euro op, bij een systeem van 2000 wattpiek. De Belastingdienst beschouwt particulieren die (een deel van hun) opgewekte stroom aan het net leveren tegenwoordig als ondernemers. Dat levert op zich belastingvoordeel en -nadeel op. Voordeel omdat je de btw op de aanschaf van de panelen terug kunt krijgen. Nadeel omdat er btw wordt geheven over de terug geleverde stroom. Maar voor dat laatste kun je ontheffing krijgen. Mits je jaarlijks maximaal 1345 euro aan btw af zou moeten dragen voor de terug geleverde stroom. Nagenoeg iedere particulier met zonnepanelen blijft onder deze grens. Deze regeling geldt met terugwerkende kracht sinds 20 juni 2013, dus voor wie zijn zonnepanelen vanaf die datum aanschafte.

Voldoet het bouwplan aan de voorwaarden voor vergunningvrij bouwen, dan kan men zonder omgevingsvergunning bouwen. De planologische regels uit bijvoorbeeld het bestemmingsplan en redelijke eisen van welstand uit de gemeentelijke welstandsnota zijn niet van toepassing.

Daar mag dan wel wat tegenover staan, mede gezien de financiële injecties van hogerhand: zorg dat de zonnepanelen een rustige niet al te opvallende voorziening worden. Kies bijvoorbeeld voor een zwarte omlijsting in plaats van een aluminium en zie erop toe dat de vormgeving past bij de vorm van het dak maar ook zodanig bij het maximale formaat van de panelen dat ze een geheel vormen. Zonnepanelen ja, maar houd het wel netjes en bescheiden.

De auteur is zelfstandig publicist te Gorinchem.