Modi wekt „ongekende hoop” in India
De volgende premier van India, Narendra Modi, is de zoon van een arme theeverkoper en heeft lang geaasd op het hoogste gekozen ambt in zijn land, de grootste democratie ter wereld. Zijn Bharatiya Janata Partij (BJP) heeft een monsterzege behaald. Ruim 800 miljoen mensen in India konden tijdens een vijf weken durende megaoperatie hun stem uitbrengen.
Modi (63), al dertien jaar premier van de deelstaat Gujarat, heeft zijn nederige afkomst vaak aangevoerd om de verschillen met Rahul Gandhi te benadrukken, zijn belangrijkste tegenstander en telg van de rijke Gandhidynastie.
In de bepaald flitsende verkiezingscampagne van zijn Bharatiya Janata Partij (BJP) wees Modi de kiezers op zijn moeder, die eerder deze maand per autoriksja naar het stembureau ging.
„Ik ben de eerste minister van een welvarende staat en mijn 90-jarige moeder gaat in een autoriksja naar de stembus”, zei Modi trots, daarbij zijn vuist in de lucht stekend. Maar hoewel hij zijn volkse, eenvoudige achtergrond graag mag benadrukken, wordt de 63-jarige Modi alom gezien als de lieveling van de Indiase zakenwereld en als een doortastende, moderne bestuurder die in staat is de werkgelegenheid en de economie te stimuleren.
Door voortdurend op het onderwerp economie te hameren is Modi erin geslaagd de aandacht af te leiden van zaken uit zijn persoonlijk leven die hem zouden kunnen hinderen, zoals zijn sterke banden met rechtse hindoenationalisten en het feit dat hij pas vorige maand bekendmaakte dat hij al 45 jaar getrouwd was.
Modi’s ouders regelden een huwelijk toen hij nog een kind was. Jarenlang zweeg hij over zijn huwelijk met Jashodaben Chimanlal. Naar eigen zeggen leidde hij een erg sober leven. Modi zei dat hij daarom als vrijgezel geen reden had om zich te laten omkopen. Bij de parlementsverkiezingen van dit jaar erkende hij Jashodaben pas als zijn vrouw.
Modi’s opkomst betekent een ideologische aardverschuiving in India, waar het tientallen jaren als een van de belangrijkste taken van de overheid werd gezien om de arme massa’s welvaart te bezorgen. Modi is een fervent aanhanger van de gedachte dat er zo veel mogelijk aan de markt overgelaten moet worden.
Ook opmerkelijk is dat Modi sterke banden heeft met de rechtse, paramilitaire hindoenationalistische groepering Rashtriya Swayamsevak Sangh (RSS), die door sommigen neofascistisch wordt genoemd. Volgens de politicoloog Kamal Mitra Chenoy zal Modi als premier rekening moeten houden met de RSS. „Hij zal niet volledig naar eigen inzicht kunnen opereren”, zegt hij.
Modi groeide op in een arm dorp en diende als hulpje van zijn vader de theeverkoper. Na zijn huwelijk verliet Modi al snel het dorp om een paar jaar te gaan reizen. Toen hij terugkwam sloot hij zich aan bij de RSS, waarvoor hij campagne ging voeren.
Modi studeerde politicologie en werd in 1985 politiek actief voor de BJP. Al snel groeide zijn reputatie als begaafd spreker en workaholic. Hij voerde een aantal keer campagne voor de BJP en werd in 2001 premier van Gujarat. Nadat de Congrespartij de macht in 2004 had heroverd, was de BJP tot de verkiezingen van dit jaar de belangrijkste oppositiepartij.
Analytici schrijven Modi’s succes toe aan zijn vermogen om de gewone man te bereiken. Hij wijst er graag op dat hij niet uit New Delhi komt en geen vertegenwoordiger is van de elite. Hij spreekt bijna uitsluitend Hindi, al is hij naar verluidt bezig zijn Engels bij te spijkeren. Voor de camera’s slooft hij zich altijd enorm uit. Bij televisieoptredens draagt hij kleurige traditionele hoofddeksels uit verschillende delen van het land en glimlacht hij onophoudelijk.
„Hij heeft ongekende hoop gewekt”, zegt politiek commentator Neerja Chodhury. „Hij zal zich heel snel moeten waarmaken.”