Vorige week woensdag trad een overeenkomst in werking die onder toezicht van de Verenigde Naties was gesloten tussen het Syrische regime en de gewapende islamitische oppositie. Volgens de bepalingen van dit verdrag zouden 1200 gewapende opstandelingen de oude stad van Homs mogen verlaten met achterlating van hun zware wapens. Onder begeleiding van het Rode Kruis werden ze noordwaarts vervoerd, richting het platteland van Homs. De islamitische oppositie zou op haar beurt een onbekend aantal Syrische soldaten en officieren vrijlaten.

Sinds enkele dagen woedt er in de Arabische media een hevige discussie over de vraag voor welke partij in het conflict deze overeenkomst eigenlijk een overwinning betekende. Voor het Syrische regime of voor de gewapende islamitische oppositie?

Eind vorige week werd echter plotseling duidelijk dat Iran de belangrijkste speler was geweest bij het sluiten van dit verdrag. Het waren Iraanse onderhandelaars geweest –en volgens sommige berichten ook één Russische– die met de islamitische oppositie in Syrië hadden gesproken.

Dit betekent een belangrijke wijziging in de situatie in Syrië. Tijdens de besprekingen in Genève, begin dit jaar, hadden de VN onderhandelingen gevoerd met het Syrische regime om een aantal burgers uit Homs vrij te krijgen. Ditmaal echter lijken er directe besprekingen te hebben plaatsgehad tussen Iran en de islamitische oppositie, en de belangrijkste vraag hierbij luidt waarom Iran opeens een dergelijke leidende rol ging spelen.

De geruchten nemen toe dat zich onder de krijgsgevangenen van de islamitische oppositie in zowel Homs als Aleppo een aantal Iraniërs zou bevinden. Iran wilde per se voorkomen dat die zouden worden gedood.

Teheran was tot de conclusie gekomen dat er zich binnen het Syrische regime een aantal haviken bevond dat geen enkele interesse had in een verdrag en uitsluitend de strijd in Homs wilde voortzetten. Bovendien is het de inschatting van Iran dat het Westen belang heeft bij een lange uitputtingsoorlog in Syrië tussen Iran en de sjiitische Hezbollah enerzijds en al-Qaida anderzijds.

Op 20 juli zullen de onderhandelingen tussen Iran en het Westen over het nucleaire Iraanse programma worden hervat. Iran wenst hier aan te treden met krachtige papieren om zo veel mogelijk concessies af te dwingen. Een niet meer te ontkennen Iraanse rol in Syrië vormt hierbij de belangrijkste Iraanse troefkaart.

In dit verband verdienen enkele recente opmerkelijke uitspraken van de Iraanse generaal Hussein Hamadani de aandacht. Generaal Hamadani verklaarde onlangs dat er momenteel in Iran 150.000 goed getrainde Iraniërs klaarstaan om te gaan strijden in Syrië. De generaal sprak tevens over „cellen” die zich in Syrië bevonden. Iran blijkt in tegenstelling tot het Westen in Syrië een strategische visie te hebben en zal deze duidelijk maken in de aanloop naar de naderende nucleaire besprekingen met het Westen op 20 juli.