Binnen de beschikbare ruimte wilde ik in mijn bijdrage van RD 28-4 uitleggen wat een heiligverklaring in de kerk van Rome betekent, hoe de Vroege Kerk met heiligen (meestal waren dat martelaren) omging en het afwijzende standpunt van de Reformatie noemen. Aan het slot noemde ik de kloof tussen Rome en Reformatie, alsook het Sola scriptura waarop Rome helaas niet aanspreekbaar is. Na de reactie van Joël Valk (RD 30-4) nog het volgende.

Dat Valk zich voor zijn overtuiging beroept op de ”Katechismus van de Katholieke Kerk” is begrijpelijk, maar helpt niet verder. De vraag blijft immers onbeantwoord waar in de Heilige Schrift een basis is te vinden voor de verering van bepaalde overleden gelovigen (‘heiligen’), en hoe deze kunnen worden aangeroepen om de behoeften van gelovigen op aarde te vernemen en waar we in de Bijbel lezen dat zij dan als helper en advocaat in de hemel optreden.

In de tweede plaats betekent ”oecumene” voor Rome niet een serieus, luisterend gesprek met andere (wereld)kerken, maar het voortdurend poneren dat alleen zij de ware kerk is en beslist wat waarheid is. Zij acht zich de enige katholieke kerk. Zijn andere christelijke kerken in de wereld voor haar, als het erop aankomt, niet meer dan lucht? Dat geldt niet alleen de kerk(en) van de Reformatie, maar ook de diverse orthodoxe kerken die overoud zijn en niets met de paus van Rome hebben. Met andere woorden: heiligverklaringen in Rome zijn niet echt katholiek, maar aanmatigend.

Bovendien is er van heiligverklaringen en heiligen zoals Rome die vereert, geen zweem in de Bijbel te vinden. Wanneer bij Petrus eerbetoon even om de hoek komt kijken doordat Cornelius voor hem op de knieën valt, wijst hij dat radicaal af.

De vergoddelijking van Maria (de ”moeder Gods”) is uit buiten-Bijbelse bronnen afkomstig en heeft niets met het apostolisch geloof te maken. Zij bracht de bepaald niet enghartige lutherse theoloog Walther von Loewenich tot de uitspraak dat de kerk van Rome een „marianische Kirche” is. De heiligenverering met hun voorspraak in de hemel stoelt alleen op een traditie die in strijd met de Bijbel in Rome wordt gecultiveerd. Dit gegeven maakt het Sola scriptura in het gesprek met Rome zo lastig.

Ten slotte hebben kerken van de Reformatie ook velen die zij zouden kunnen vereren als zij de weg van Rome op zouden willen gaan. Martelaren en anderen, waarbij ik denk aan Hendrik Voes en Johan van den Essen, de eerste protestantse martelaren in Europa van de Roomse Kerk. Zij waren vol van de kracht van Christus, maar op 1 juli 1523 werden zij op de Grote Markt in Brussel om het geloof verbrand. Ik denk aan Johann Sebastian Bach, wegens zijn wonderschone muziek, aan Dietrich Bonhoeffer, martelaar van het nazisme. Maar hen als heiligen vereren en hun voorspraak inroepen? Neen! Het ”alleen de Schrift” leidt tot ”Christus alleen”.

De auteur is hervormd emeritus predikant en voorzitter van het bestuur van de vereniging Protestants Nederland.