Een gebrek aan optimisme kun je president Hollande niet verwijten. Zondag liet hij de Fransen weten dat de economische ommekeer er nu dan echt aankomt. Een voorspelling die door critici met enige hoon werd ontvangen. Had diezelfde president de Fransen eind 2012 niet ook het einde van de crisis in de eurozone voorgehouden? En dan de werkloosheid, zou de dalende trend niet vorig jaar al omgebogen worden?

Veel Fransen kijken niet meer op van dit soort beloftes. Ze hebben er heel wat gehoord de afgelopen twee jaar.

De 3000 werknemers van de autofabriek PSA Peugeot Citroën in Aulnay-sous-Bois, bij Parijs, koesterden begin 2012 nog de hoop dat een socialistische president het naderende onheil zou kunnen afwenden. Maar nog geen vier weken nadat de president zijn intrek in het Élysée had genomen, kondigde Peugeot de sluiting van de fabriek aan.

Affaire-Leonarda

Ook het voornemen om een voorbeeldig presidentschap na te streven bleek niet lang houdbaar. Terwijl Hollande de belastingen voor welgestelden flink verhoogde, ontdekten journalisten dat de minister van Begrotingszaken, Jerôme Cahuzac, de Franse belastingen ontdook via een geheime bankrekening in Zwitserland.

Het homohuwelijk kon evenmin op een warm onthaal van de Franse bevolking rekenen. Honderdduizenden tegenstanders reisden verschillende keren naar Parijs om tegen de wet te protesteren. Maar ondanks de massale protesten werd de wet aangenomen.

En dan is er nog Leonarda, het 15-jarige Romameisje dat begin oktober 2013 tijdens een schoolreisje door agenten gewoon uit de bus werd gehaald en samen met haar moeder en haar vijf zusjes op het vliegtuig naar Kosovo werd gezet. De verontwaardiging over het optreden was groot. Met name de verantwoordelijk minister van Binnenlandse Zaken, Manuel Valls, lag onder vuur van zijn eigen partijgenoten.

Hollande reageerde niet. Pas na een week van felle polemiek mengde de president zich in de strijd met een tweeledige boodschap: hij steunde het beleid van de minister, maar om de rijen te sluiten was een concessie aan de boze partijgenoten noodzakelijk: het meisje kreeg een kans om later in Frankrijk te studeren.

Pak slaag

De Fransen morren, de oplopende werkloosheid en de aankondiging van een nieuwe bezuinigingsronde namen het laatste beetje vertrouwen in de president weg.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen vorige maand keerden de linkse kiezers de socialisten bij massaal de rug toe. Ze bleven thuis of ze kozen voor het Links Front. Het slappe aftreksel dat Hollande hun serveerde, smaakte niet meer. De socialisten kregen een pak slaag van jewelste. De kiezers in het centrum kozen voor een echt rechts, en veelal extreem-rechts alternatief.

Hollandes’ antwoord lag ook op rechts. Jean-Marc Ayrault werd bedankt en een nieuwe regering onder leiding van de rechtsere Manuel Valls moet nu het politieke midden tevreden houden.

De stap wordt hem door een belangrijk deel van de kiezers, ook binnen zijn eigen partij, niet in dank afgenomen. Ze vinden het een knieval. Hollande is een president die rechtse politiek bedrijft, roepen zij. Tientallen socialisten in het Franse parlement, de Assemblée, weigerden hun goedkeuring te geven aan het bezuinigingsplan dat de staat 
50 miljard euro moet opleveren.

De desillusie blijkt ook wel uit de cijfers. Niet eerder deed een Franse president het zo slecht: volgens een recente peiling oordeelt maar liefst 86 procent van de Fransen negatief over de afgelopen twee jaar. ”Een president die niet weet welke kant hij op moet” (77 procent van de ondervraagden) of gewoon: ”niet geschikt” (66 procent).