„Stemfie maken zou verboden moeten worden”
AMSTERDAM. In eerste instantie zag Leonard Besselink niet zo veel kwaad in ”stemfies”. Maar al snel bedacht de hoogleraar staatsrecht aan de Universiteit van Amsterdam dat er gevaren kleven aan het maken van een zelfportret in het stemlokaal. „Je kunt niet controleren of iemand vrijwillig zijn stem uitbrengt.”
De uitslag van een kort geding moet bepalen of het maken van een stemfie (een zelfportret in het stemhokje) is toegestaan. Op 9 mei doet de rechter uitspraak, bleek donderdag bij de behandeling.
Besselink weet nog dat hij destijds erg onder de indruk was van de eerste vrije verkiezingen in Zuid-Afrika. „Daarbij waren journalisten uit de hele wereld aanwezig die de kiezers vroegen op wie ze gingen stemmen. De meesten wilden dat niet vertellen. „Het is voor het eerst dat ik niet hoef te vertellen op wie ik stem”, zeiden ze. Vanuit Oost-Europa zag ik soortgelijke reportages. Het stemgeheim is een groot goed.”
Collega Wim Voermans van de Universiteit van Leiden vindt het goed dat een kort geding is aangespannen. „Als je stemfies toestaat, zijn mensen voortaan chantabel. Je kunt afspreken dat iemand 5 euro voor een stem op een bepaalde partij krijgt, de foto dient dan als bewijs. Los daarvan beseffen veel mensen niet dat hun foto via de sociale media voor altijd op internet blijft rondzwerven. Je moet de kiezer soms tegen zichzelf beschermen.”
Tijdens de behandeling van het kort geding deed de staat donderdag de toezegging om tijdens de Europese verkiezingen op 22 mei posters in de stemlokalen te hangen waarop staat dat kiezers nooit verplicht kunnen worden te laten weten op wie ze stemmen. Die maatregel is onvoldoende, zegt advocaat Douwe Linders van de Stichting Bescherming Burgerrechten tijdens het kort geding dat de organisatie aanspande. „Juridisch gezien bestaat er al een verbod op het maken van stemfies. Het stemgeheim houdt in dat er geen enkel bewijs mag bestaan dat een specifieke kiezer aan een stem linkt. We willen dat dit wordt nageleefd.”
Voermans voegt er nog aan toe dat er vier jaar geleden veel ophef ontstond, doordat mensen soms met zijn tweeën in een stemhokje plaatsnamen. „Mensen die bijvoorbeeld hun ouders wilden helpen, werden met veel uiterlijk vertoon uit het stemhok geweerd. Zo benauwd waren we dat het stemgeheim werd beïnvloed. Het toestaan van een stemfie kan ik daar niet mee rijmen. Niet voor niets is dit in diverse andere landen dan ook al verboden.”