Dat bleek donderdag tijdens de hoorzitting over het Europees burgerinitiatief (ebi) in het Europees Parlement in Brussel.

Wat willen die bijna 2 miljoen mensen die hun handtekening gaven voor ”Eén van ons” nu eigenlijk? Zelf dachten ze levens te kunnen redden. Maar nee, zeggen de tegenstanders. Als dit doorgaat, gaat het levens kosten, namelijk van zwangere vrouwen in arme landen.

De hoorzitting in het Europees Parlement verliep donderdag zodoende geheel volgens inmiddels bekende patronen. De ene groep politici –vooral uit de katholieke zuidelijke landen– zegt het menselijk leven te beschermen. De andere groep is verontwaardigd. Want als de ondertekenaars van dit Europees burgerinitiatief (ebi) hun zin krijgen, stopt de Europese Unie haar subsidies aan ontwikkelingsprojecten die ook abortus aanbieden.

Het afgelopen jaar zijn er in het EP diverse rapporten aan de orde geweest waarin voor vrije abortus werd gepleit. Die leidden steevast tot hevige debatten, maar werden steeds met een kleine meerderheid weggestemd.

„Bijna 2 miljoen Europese burgers hebben laten weten hoe belangrijk ze de waardigheid van het leven vinden”, zo leidde de voorzitter van het burgercomité, Patrick Gregor Puppinck, zijn presentatie gisteren in. Volgens hem moet er in Europa een „nieuwe bewustwording” over abortus ontstaan, op precies dezelfde wijze als ooit de slavernij is verboden.

Het voorstel is in de regels van de Europese Unie een „ethische clausule” op te nemen. Het comité dat het initiatief heeft georganiseerd, heeft de voorstellen woensdagmiddag bij de Europese Commissie gepresenteerd. Na de hoorzitting van donderdag gaat de Commissie de zaak bestuderen. Op 28 mei (in de week na de Europese verkiezingen) zal het dagelijks bestuur van de Europese Unie besluiten wat er met de voorstellen gaat gebeuren. De opties zijn: verwerpen, aanpassen of overnemen. In het laatste geval zal de commissie de voorstellen voorleggen aan het –nieuwgekozen– parlement.

Het is pas het tweede burgerinitiatief in de Europese Unie dat de vereiste 1 miljoen handtekeningen haalde. Dit soort initiatieven zijn mogelijk sinds het Verdrag van Lissabon.

Voor het prolife-initiatief zijn de afgelopen anderhalf jaar 1,8 miljoen handtekeningen opgehaald in de EU-lidstaten. De eis van het ebi is dat de EU geen wetenschappelijk onderzoek meer subsidieert waarbij het waarschijnlijk is dat embryonaal materiaal wordt vernietigd. Daarnaast moet de EU geen geld meer geven aan ontwikkelingswerk aan vrouwen waarbij abortussen betrokken zijn.

In Nederland werden hiervoor 27.000 handtekeningen verzameld. De Nederlandse vertegenwoordigers van ”Eén van ons” vinden dat weinig ten opzichte van de inbreng uit andere landen. In Italië bijvoorbeeld tekenden bijna 624.000 mensen, en in Polen 236.000.

Steun kwam er van allerlei kanten. De Nederlandse CU-vertegenwoordiger Peter van Dalen wuifde het comité „lof en dank” toe. „Ik vind het problematisch dat de EU onderzoek financiert dat maar in een paar lidstaten is toegestaan. En dat bij ontwikkelingssamenwerking abortussen worden gefinancierd, is diep beschamend.”

De SGP’er Belder was niet bij de hoorzitting, maar verspreidde via Twitter een verklaring waarin hij stelde altijd al tegen embryonaal stamcelonderzoek te zijn geweest. Hij riep de commissie op de voorstellen van ”Eén van ons” over te nemen.

Er was echter ook harde oppositie. D66-leider in het Europees Parlement, Sophie in ‘t Veld, toonde zich zeer strijdbaar. „Ik zal dit tot het bittere einde weerstaan”, zei ze. Ze vreesde vooral voor gevolgen voor de abortusrechten in ontwikkelingslanden. Hierdoor zullen onveilige abortussen toenemen, met de hoge vrouwensterfte die daarbij hoort. „Dat heeft met waardigheid niets te maken.”

Andere sprekers stelden juist weer het tegenovergestelde, namelijk dat abortus juist leidt tot meer moedersterfte.

In ‘t Veld feliciteerde het comité dat het in staat is geweest zoveel handtekeningen op te halen, maar ze nuanceerde dit aantal direct. „Er zijn meer dan 500 miljoen Europese burgers die niet hebben getekend.”

Het comité kreeg allerlei kritische vragen, variërend van de gevolgen van wetenschappelijk onderzoek waarvoor nu embryo’s worden gebruikt, de invloed van de „fundamentalistische christenen” in de Verenigde Staten op het initiatief (en dan vooral financieel), tot het zogeheten arrest-Brüstle, waarin het Europees Hof van Justitie in 2011 het winnen van stamcellen uit embryo’s niet wilde patenteren. Volgens de sympathisanten van ”Eén van ons” is de uitspraak zo verwoord dat elk menselijk leven vanaf de bevruchting bescherming verdient.

Het Britse parlementslid Cashman dat namens de commissie ontwikkelingssamenwerking sprak, stelde dat het huidige Europese ontwikkelingsbeleid „vele levens heeft gered”. Rechten op het gebied van voortplanting zijn „mensenrechten” en het EP kan de „klok niet zomaar terugdraaien.” Na afloop van de hoorzitting stond hij buiten de zaal met een groep activisten voor abortus met posters waarop vrijheid voor abortus werd geëist.

De woordvoerder namens de justitiecommissie, Francoise Castex, zei dat de hoorzitting haar „dertig jaar jonger” maakte, omdat in die tijd in Frankrijk het abortusdebat werd gevoerd.