Sylvia Beers is oud-medewerker van de Blokhuispoort in Leeuwarden. Na de sluiting van de gevangenis in 2007 richtte zij samen met een collega een stichting op tot behoud van het cultureel erfgoed van de Blokhuispoort.

„We vonden het jammer dat waardevolle items misschien verloren zouden gaan”, zegt Beers. „Daarom hebben we alles geïnventariseerd en opgeslagen.”

Enthousiast

Sinds 2012 zijn Beers en haar oud-collega bezig met het aanschrijven van musea om de collectie voorwerpen te kunnen exposeren. „We willen met onze expositie zo veel mogelijk laten zien over 500 jaar gevangeniswezen in Friesland. Het Streekmuseum in Burgum was direct enthousiast. Als leidraad maken we gebruik van een maquette van de Blokhuispoort. Met een route door de tijd wordt aangetoond wat er de afgelopen jaren veranderd is.”

Registerboek

Er zijn zeven vitrines met items. Een topstuk is het registerboek, dat beschikbaar gesteld is in samenwerking met Tresoar. „In dit boek werden de gevangenen geregistreerd bij binnenkomst in de gevangenis. Het is al erg oud”, aldus Beers. „Een ander interessant object is een slaapkooi voor gevangenen. Ook besteden we bijvoorbeeld aandacht aan kleding, contrabande en het geloof.”

Donderdag is de officiële opening voor genodigden, zaterdag gaat de expositie open voor publiek. „Als we de eerste dag honderd bezoekers mogen verwelkomen ben ik heel erg tevreden.”

Dwangbuizen

„Het was een hard leven in het gevang”, zegt Tonus Meijer, beheerder van het Streekmuseum. „Neem nu die slaapkooi. Hij is niet groter dan 1,80 bij 1,20 meter, en toch moest een volwassen man hierin de nacht doorbrengen. We spreken natuurlijk wel over zo’n honderd jaar geleden, maar toch.”

„We zijn sinds oktober vorig jaar bezig met de tentoonstelling: plannen, inventariseren, opbouwen.” Dat is een hele klus, stelt Meijer. „Neem de belichting: sommige objecten mogen niet te fel verlicht worden omdat de kleuren anders verschieten.”

„Je krijgt bij deze expositie echt een idee over hoe het is om gevangen te zitten”, vervolgt hij. „Vroeger waren dwangbuizen en schavotten heel normaal. Je kunt zien hoe het gevangeniswezen in de loop der jaren veranderde. Tegenwoordig gaat het meer om de terugkeer in de samenleving, terwijl vroeger de straf die een gevangene kreeg opgelegd centraal stond.”

Zo mochten gedetineerden de eerste vijf weken niemand spreken. „Het is dan ook niet verwonderlijk dat gevangenen vroeger gek werden”, zegt hij. „Vandaag de dag zijn er de hele dag door activiteiten. Deze maquette bijvoorbeeld is door gevangenen gemaakt.”

De expositie is te bezoeken tot en met 14 september dit jaar.