Bij het personeel van de winkels in Rotterdam, Nijmegen, Maastricht en Amsterdam spat het enthousiasme er weer vanaf.

De winkels krijgen hun oude namen, zoals Donner, Scheltema en Dekker van der Vegt weer terug. De nieuwe eigenaren moeten bewijzen dat ze wel een levensvatbare boekenzaak kunnen exploiteren, nu ze onder het juk van moederbedrijf Polare uit zijn.

Wim Waanders, directeur-eigenaar van de grote ‘boekenkerk’ Waanders In de Broeren in Zwolle, hoopt dat het ze lukt. „Na het grote debacle van Polare kan onze branche zich geen nieuwe ongelukken veroorloven”, zegt hij. „Maar succes is niet verzekerd. Van sommige winkels weet ik dat ze wel een opknapbeurt kunnen gebruiken. Maar is dat geld er? Soms ook hebben de vestigingsmanagers hun zaak overgenomen. Prima, maar zijn dat ook goede ondernemers, kunnen ze inspelen op het veranderende leesgedrag, zijn ze in staat hun omzet te vergroten door hun assortiment te verbreden? Dat is afwachten.”

Zijn boekhandel-uitgeverij Waanders In de Broeren is inmiddels bijna een jaar gevestigd in een voormalige 15e-eeuwse kerk in het centrum van Zwolle. In de winkel van 1600 vierkante meter kun je niet alleen boeken kopen, maar ook toeristische informatie krijgen en lunchen met een goed glas wijn. Er is ook een expositieruimte. Sinds de opening zijn er al meer dan 400.000 bezoekers geweest. De boekenomzet steeg met bijna 60 procent ten opzichte van het oude pand van Waanders, op Het Eiland in Zwolle.

De boekhandel-uitgeverij Waanders bestaat al sinds 1836. Huidige eigenaar Wim Waanders stond in 1964 op 20-jarige leeftijd voor de opdracht het familiebedrijf voort te zetten. Hij heeft inmiddels vijftig jaar ervaring in het boekenvak.

Het lijkt een omgekeerde economische werkelijkheid, dat individuele winkels het beter zouden doen dan een winkelketen met zijn grote schaalvoordelen. Waanders: „Ik kan niet in de keuken van een ander kijken en ook niet in die van Polare. Maar bij centraal geleide organisaties zie je toch ook vaak dat er bepaalde kostenposten ontstaan, die een eigen leven gaan leiden en niet in verhouding staan tot de opbrengsten. Ik denk dat het centrale kantoor van Polare en daarvoor van Selexyz er een voorbeeld van was. Dat waren vaste kosten van de winkels.”

Bovendien moest Polare voor al z’n winkels op zogeheten A1-locaties hoge huren betalen. Sommige winkels moesten maandelijks eerst 60.000 euro omzetten om de huur te kunnen afdragen. Waanders: „Dat is zeker een probleem. Voor het boekenvak, maar ook voor veel andere middenstanders. Ik weet dat de nieuwe eigenaren van de Polarewinkels geprobeerd hebben iets van hun huur af te krijgen, maar dat zal niet altijd gelukt zijn. Het is niet voor niets dat ik nu eigenaar ben van ons pand, de Broerenkerk. Dan ben je baas in eigen huis.”