De druk op Hollande om premier Jean-Marc Ayrault te vervangen was toegenomen na het verkiezingsdebacle van zondag. Ayrault wordt verantwoordelijk gehouden voor een herstelbeleid zonder zicht op enig resultaat waarin vooral socialistische kiezers zich niet meer herkennen.

Het waren de kiezers uit het centrum die in 2012 president Sarkozy naar huis stuurden en hoopten op een mogelijk socialistisch wonder. Ze kwamen bedrogen uit. Zondag bleven de aanhangers van Hollande massaal thuis of ze stemden op een rechts alternatief.

In meer dan 155 steden moet de zittende socialistische burgemeester plaatsmaken voor een kandidaat van rechterzijde. Volgens de partijvoorzitter van het UMP, Jean-François Copé, heeft zijn centrumrechtse partij de meeste stemmen behaald.

In twaalf steden trok het Front National (FN) aan het langste eind. De meer dan 1200 nieuwe raadsleden zullen de komende jaren op de voet worden gevolgd. Hun gebrek aan ervaring en de financiële problemen van sommige steden kunnen vuurwerk opleveren. Het is daarom zeer de vraag of FN de belofte van verandering kan waarmaken. Een analist merkte al op dat Marine Le Pen weliswaar een historische overwinning heeft geboekt, maar dat zij bij de presidentsverkiezingen in 2017 flink kan worden afgerekend op slechte resultaten.

De uitslag werkt ook door in de Franse Senaat. In september zijn er Senaatsverkiezingen en de rechterzijde hoeft slechts zeven zetels te veroveren voor een meerderheid. De macht van de Senaat blijft overigens beperkt. Uiteindelijk hebben de Assemblée en de premier het laatste woord.

Zondagavond direct na de verkiezingen nam Ayrault al een deel van de verantwoordelijkheid voor het verlies op zich. Maar tegelijk wees hij op noodzakelijke ingrepen om de economie te herstellen, zoals het verbeteren van de koopkracht, het terugbrengen van het begrotingstekort en het terugdringen van de werkloosheid. Resultaten van dat beleid zijn nu eenmaal niet van vandaag op morgen te verwachten.

Het door Hollande begin dit jaar gelanceerde ”verantwoordelijkheidspact” kwam voor premier Ayrault en veel kiezers te laat. Dit pact, dat lastenverlichting voor bedrijven moet koppelen aan het scheppen van 1 miljoen banen, was voor de vertrekkende premier van belang omdat het eindelijk een zichtbaar socialistisch tintje zou moeten opleveren.

Tegenstanders, vooral binnen de eigen gelederen, vrezen dat die lastenverlichting helemaal geen banen oplevert, maar gewoon de salarissen van bestaande werknemers aanvult. Toch wil Hollande ervoor gaan. Het is nu aan de nieuwe premier Manuel Valls om dit verantwoordelijkheidspact ten uitvoer te brengen.

Het conservatieve imago van Valls beantwoordt aan het verlangen van de kiezer in het centrum. Enkele ministers van regering-Ayrault lieten al op voorhand weten dat zij niet met hem wilden samenwerken. Maar het handhaven van Ayrault was geen optie. Hollande kon het slechte verkiezingsresultaat niet negeren. Hij had de boodschap begrepen.

De president beloofde veranderingen die de Fransen in hun portemonnee moeten merken. De economie krijgt een oppepper. De sociale lasten voor werknemers gaan omlaag. Mensen met een lager inkomen gaan minder belastingen betalen. Ook lanceerde Hollande een nieuw solidariteitsplan voor de zorg, het onderwijs en een verbetering van de koopkracht.

Vrijwel meteen na de bekendmaking kwam er kritiek. Waar moet Hollande het geld hiervoor vandaan halen? Europa heeft Parijs tot 2015 de tijd gegeven om het begrotingstekort onder de 3 procent te krijgen. Dat gaat met deze plannen niet lukken, tenzij Hollande Brussel natuurlijk opnieuw om uitstel vraagt.