Het is voor veel scholen een van de jaarlijkse hoogtepunten: het zingen bij de vlag. Vrolijk uitgedost verzamelen de kinderen zich bij de vlaggenmast. Daaromheen veel ouders, opa’s en oma’s. Enthousiast meezingend.

Vorig jaar veranderde er veel. Koningin Beatrix trad terug. Nederland kreeg een koning. Koninginnedag werd voortaan Konings­dag, op 27 april – en dit jaar vanwege de zondag op de 26e. Ook het repertoire van de te zingen Oranje­liederen vroeg daarmee om een opfrisbeurt.

Nederland maakte zich vooral druk om het omstreden Koningslied, dat tal van popartiesten samen inzongen. Er verschenen ook seculiere popsongs voor kinderen, maar daar konden de christelijke scholen niets mee.

De reformatorische Eben-Haëzerschool in Rhenen ging daarom zelf aan de slag. De leraren M. den Haan en A. M. van Manen legden contact met hun oud-collega K. Karels. De drie stelden in het verleden vaker gelegenheids­liederen samen. „Karels schreef eerder ook een Rhenens volkslied voor de school.” En Den Haan maakte onder meer bewerkingen van gedichten van ds. L. G. C. Ledeboer.

Koningslied

Er circuleerden vorig jaar wel christelijke Koningsdagliederen, maar die vonden de drie niet zo geschikt. „Het koningslied van ds. C. J. Meeuse is mooi, maar kwam te laat binnen om er als school nog iets mee te kunnen doen. Dat lied is ook gekoppeld aan de troonswisseling, en daardoor dit jaar niet meer bruikbaar”, zegt Van Manen.

De Eindhovenaar Jan van den Brink maakte vorig jaar een christelijk Oranjelied op de melodie van het Wilhelmus. Ook dat zagen de Rhenense meesters. Den Haan: „We zingen het Wilhelmus al, dan is het niet aantrekkelijk om ook nog een ander lied op die melodie in het programma op te nemen, en ook zijn niet alle coupletten even sterk.”

Andere varianten vielen eveneens af. Den Haan: „Ik heb bijvoorbeeld bundels met oude vaderlandse liederen, maar daarin komen de namen van Wilhelmina of Juliana voor. Die zijn te gedateerd.”

Gebruikt

Daarom gingen Den Haan en Van Manen met Karels aan de slag met eerder gebruikte liederen. Toen koningin Beatrix met haar familie op Koninginnedag 2012 Rhenen bezocht, zongen leerlingen van de hoogste groepen van de Eben-Haëzerschool samen met die van de reformatorische school in het naburige Achterberg voor de koningin, vertelt Van Manen. „De liederen die we toen gebruikt hebben –destijds aangedragen door collega’s in Achterberg– heeft oud-collega Karels als uitgangspunt genomen.”

Het gaat om een lied op de melodie van het Europese volkslied en een vrolijke canon op de melodie van ”Le coq est mort”, ook wel ”’t Zonnetje schijnt zo heerlijk schoon” (zie kader). „Die melodieën liggen beide fijn in het gehoor. En veel leerlingen kenden de melodie al uit 2012. Het instuderen was daardoor vrij gemakkelijk. Alleen de tekst werd aangepast.”

De leraren zijn tevreden over het resultaat. „Dat de drie kinderen van koning Willem-Alexander er bijvoorbeeld in genoemd worden, spreekt de leerlingen aan. En het lied heeft ook een stichtelijk element.”

Onder meer via de contacten van Karels kwam het Koningsdaglied ook bij een aantal andere scholen terecht. Of het breder verspreid is, weten de drie niet. „Het zou mooi zijn als de liederen landelijk een plekje zouden krijgen.”

Instrumenten

Ook dit jaar zingen de Rhenense kinderen de nieuwe bewerkingen bij de vlag. Van Manen: „We zorgen voor variatie. Er zijn veel mooie klassieke vaderlandse liederen. De liederen van Valerius zijn tijdloos, en zo zijn er meer.”

Het zingen bij de vlag wordt ondersteund met instrumenten. De variatie daarin wordt steeds groter, vertellen Den Haan en Van Manen. „Jaren geleden leerden leerlingen vooral orgel en dwarsfluit spelen, maar daar zijn steeds meer instrumenten bij gekomen: viool, trompet, en verschillende ouders hebben een piano thuis staan.” Van Manen: „Ik heb twee leerlingen in de klas die hoorn spelen. Dat is voor het eerst.”

Op de Rhenense school wordt relatief veel aan muziekonderwijs gedaan. Van Manen: „Het plaatselijk samenwerkingsverband van muziek­leraren geeft op veel scholen voorlichting. Bij ons komen ze amper, want een groot deel van hun leerlingen komt al van onze school.”

De muziekavond van de school vormt daarbij volgens de leraren een grote stimulans. In de Oude Kerk van Lienden geven de leerlingen van de groepen 8 elk jaar een concert. Van Manen: „Dat maakt jongere leerlingen enthousiast.”

Koningsdag nadert. ”Leven in een land van vrede” en ”Wij zingen vrolijk, zing maar mee” komen weer op de standaard te staan. Den Haan en Van Manen hebben er zin in. De leerlingen niet minder. „Koningsdag is schoolbreed een hoogtepunt.”

Leven in een land van vrede

Leraren van de reformatorische Eben-Haëzerschool in Rhenen maakten vorig jaar –samen met oud-collega K. Karels– twee Oranjeliederen, aangepast aan de nieuwe situatie. Het ene kan gezongen worden op de melodie van het koraal uit Beethovens negende symphonie: ”Alle Menschen werden Brüder”. Na publicatie van dit artikel bleek dat de Rhenense variant gebaseerd is op een lied uit de jaren negentig van de hand van Tineke Evers-Jansen.

Leven in een land van vrede,

Hand in hand te mogen gaan,

Om eendrachtig saam te leven

Met Oranje hoog in ’t vaan.

Koning Willem-Alexander

Máxima, de koningin.

God, schenkt U hun moed en krachten

Voor ons volk en hun gezin.

Wat is beter toe te wensen,

deze mooie Koningsdag

dat de allerhoogste Koning

u de wijsheid geven mag?

Koning Willem-Alexander

Máxima, de koningin.

God, schenkt U hun moed en krachten

Voor ons volk en hun gezin.

En ook onze drie prinsessen

bidden wij een zegen toe:

Dat de God der voorgeslachten

Zijn genâ herleven doe!

Koning Willem-Alexander

Máxima, de koningin.

God, schenkt U hun moed en krachten

Voor ons volk en hun gezin.

De leraren maakten ook een in canon te zingen lied op de melodie van ”Le coq est mort”, ook bekend als de wijs van ”’t Zonnetje schijnt zo heerlijk schoon”.

Wij zingen vrolijk, zing maar mee

Voor onze koning, roep hoezee!

Nu hij zijn verjaardag weer vieren mag

is het voor ons allen een blijde dag.

Dat hij nog lang regeren mag

Dat hij nog lang regeren mag.