Buitenland

Rol Chinese middenklasse niet zonder meer positief voor democratisch ideaal

APELDOORN. De opkomst van een stedelijke middenklasse in China wordt wel gebruikt als een toverformule waarmee de oppermachtige eenpartijstaat zal openbreken en plaatsmaken voor democratisch bestuur. Ten onrechte, want de Chinese machthebbers willen zelf ook niets liever dan een sterke middenklasse.

27 March 2014 22:01Gewijzigd op 15 November 2020 09:41
Shoppend publiek in de straten van Shanghai. De Chinese machthebbers in Peking zien niets liever dan dit.  beeld EPA
Shoppend publiek in de straten van Shanghai. De Chinese machthebbers in Peking zien niets liever dan dit.  beeld EPA

Vooral Chinese wetenschappers wijzen daarop. En in het boek ”China’s emerging Middle Class”, geredigeerd door Cheng Li, komen ze uitvoerig aan het woord.

Nadrukkelijk wijzen ze erop dat ook Peking streeft naar versterking en uitbreiding van die middenklasse. Dat is niet om zichzelf op te heffen, maar juist om zich als alleenheerser te kunnen handhaven.

Wie behoren tot de middenklasse? Dat is niet enkel te bepalen aan de hand van een zeker gezinsinkomen (variërend van 60.000 tot 500.000 yuan per jaar). Ook opleiding en beroep spelen een rol als criteria. De middenklasse betrekt zijn leden uit de wereld van de markt, het openbaar bestuur en die van cultuur, media en wetenschap.

Intussen speelt de middenklasse een centrale rol bij de hervorming van de Chinese economie, waarbij groeicijfers minder door de exportmarkt en meer door binnenlandse consumptie moeten worden aangezwengeld. De middenklasse als modelburger –welvarend, consumerend, geld uitgevend– was dan ook in eerste instantie bedoeld om Chinezen aan het geld uitgeven te krijgen.

Voor de machthebbers in Peking zat daar ook een politiek plan achter. De macht van de partij dreigde immers te worden ondergraven door de groeiende kloof tussen arm en rijk. Met een bevolkingslaag met middeninkomens daartussen –een middenklasse dus– voorziet de staat zichzelf van een nieuwe bondgenoot: een welvarende, goed opgeleide, consumerende en (vooral) een zich verantwoordelijk gedragende groep burgers.

Mensen die eropuit zijn te houden wat ze hebben (in plaats van meer te willen, zoals politieke hervormingen), dat stond Peking voor ogen.

Burgers die druk zijn hun eigen straatje schoon te houden en niet met het verwijderen van de eenpartijstaat, dat is waar de partij van droomt. Dat straatje mag je gerust letterlijk nemen, want privatisering van de woningmarkt is een van de speerpunten om die droom te realiseren.

Contactadvertenties in Chinese kranten eindigen vandaag de dag steevast met: kandidaat moet een eigen appartement en een eigen auto bezitten. In de Chinese term voor middenklasse zijn zaken zoals eigendom en eigendomsrecht terug te vinden.

Het eigen huis is bij uitstek het statussymbool van de middenklasse, en dat moet zo blijven, vindt Peking. Door de stedelijke bevolking in woonzones te verdelen kun je met je modelburgers pronken.

Leden van de middenklasse gedragen zich als goede burgers, zijn gedisciplineerd, lopen in de pas van de staat en om die reden mogen ze in de eigen ommuurde woonwijken iets van zelfbestuur (beheer van eigen bezittingen) praktiseren. Democratie rond je eigen stoep dus.

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer