Zij hebben geen tijdstip vastgesteld voor een nieuwe poging om overeenstemming te bereiken. Naar verwachting zal zo’n top op z’n vroegst plaatsvinden in de tweede helft van volgend jaar. In die periode is Nederland voorzitter van de Unie.

Belangrijkste struikelblok tijdens het overleg van eind vorige week was de stemverdeling. Spanje en Polen weigerden de, afgemeten aan hun bevolkingsomvang, bevoorrechte positie die zij op dat punt bezitten, in te leveren en met name Duitsland en Frankrijk wilden niet praten over concessies in hun richting. Forse meningsverschillen waren er eveneens over het aantal leden van de Europese Commissie en over het wel of niet vereist stellen van unanimiteit op beleidsterreinen als buitenlandse zaken, belastingen en sociale zekerheid.

Premier Balkenende toonde zich teleurgesteld, maar benadrukte tegelijk: „Dit betekent niet het einde van het verhaal. Het algemene gevoelen was dat de tijd thans nog niet rijp is voor definitieve conclusies.” Hij waarschuwde geen eurosceptische houding aan te nemen in de zin van: We komen er toch nooit uit.

Zijn Britse collega Blair vond het een verstandige beslissing om zaterdag niet verder te praten en alle partijen eerst de gelegenheid te geven hun gedachten te ordenen. De Duitse bondskanselier Schröder op zijn beurt constateerde dat nationale belangen hebben gezegevierd over het Europese belang. President Chirac van Frankrijk gaf als zijn mening dat van een dramatische crisis absoluut geen sprake is.

Ondertussen zinspeelden Schröder en Chirac er wel op dat zij bij het ook in de toekomst uitblijven van een resultaat, eventueel samen met andere landen, een kopgroep zullen vormen binnen de Unie, die wat betreft de eenwording verdergaat dan de rest van de lidstaten. Er ligt dan een, zoals het wordt genoemd, Europa van twee snelheden in het verschiet.

Nederland heeft in het beraad over de grondwet vooral geijverd voor bepalingen die naleving van de begrotingsregels uit het stabiliteitspact waarborgen en voor het handhaven van het vetorecht bij besluiten over het EU-meerjarenbudget. Balkenende toonde zich niet ontevreden over de voortgang op die punten. „Er zat beweging in”, vertelde hij in Brussel, zonder daarbij overigens in details te treden.