Minister Dijsselbloem van Financiën zei deze week voor televisiezender RTL 7 dat de internationale crisis rond de Krim het economisch herstel in Nederland niet in de knop zal breken. Rusland is een exportland voor Nederland, maar niet het belangrijkste, zo liet hij weten.

Toch was de minister wel bezorgd over een negatief effect op de wereldhandel. Als die een tik krijgt, heeft dat onherroepelijk gevolgen voor de Nederlandse economie. Directeur Laura van Geest van het Centraal Planbureau was wat dit betreft concreter: als de crisis escaleert, komt de groei van onze economie „beduidend lager” uit. Dit jaar zou de groei al terugvallen van 0,75 naar 0,25 procent, door een combinatie van teruglopende wereldhandel en oplopende energieprijzen.

Uit gegevens van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat Nederlandse bedrijven vorig jaar voor 6,9 miljard euro aan producten en goederen naar Rusland exporteerden. Machines en chemische producten vormen de hoofdmoot, maar ook de agrarische sector doet een flinke duit in het zakje (zie illustratie). De Russische markt voor zuivel, varkensvlees, bloemen en planten en groente en fruit groeit sterk. De Russen produceren daarvan zelf te weinig voor hun eigen bevolking.

Kaas

FrieslandCampina volgt de ontwikkelingen in Rusland met argusogen. Het land is voor de zuivelreus een groeiende markt, naast China en Afrika. Topman Cees ’t Hart zei eerder deze maand: „Het is een groot land met veel consumenten en de Russen hebben grote waardering voor onze Goudse kaas.” CBS-cijfers onderstrepen dat: de kaasexport vanuit Nederland naar Rusland had vorig jaar een waarde van 233 miljoen euro.

Het zuivelbedrijf wil geen commentaar geven op de politieke ontwikkelingen van dit moment. Een handelsoorlog tussen de Europese Unie en Rusland zou wel „vervelend” zijn, liet een woordvoerder van FrieslandCampina gisteren weten. Tegelijk is het zuivelbedrijf niet van Rusland afhankelijk. „We verkopen onze producten in meer dan honderd landen.”

Directeur Robert Roodenburg van de Vereniging van Groothandelaren in Bloemkwekerijprodukten (VGB) maakt zich ernstig zorgen over een mogelijke Russische handelsbelemmeringen. „Rusland is in de afgelopen vijf jaar uitgegroeid tot onze vierde exportmarkt voor bloemen en planten. De waarde van die uitvoer is op weg naar de 300 miljoen euro per jaar. De groei van de Russische markt heeft ervoor gezorgd dat de sierteeltexport nog redelijk door de crisis heen is gekomen.”

Nu al heeft de sierteelt last van de gedaalde koers van de roebel. De Russische munt tikte dinsdag het laagste niveau ooit aan tegenover de euro en de dollar, ondanks miljardeninterventies door de Russische centrale bank. Eén euro was bijna 51 roebel waard. De dagen daarna liep de koers weer iets op.

Bij een lagere koers worden buitenlandse producten duurder voor de Russische consument. „Nederlandse bloemen zijn de afgelopen tijd in de Russische stalletjes al 10 tot 15 procent duurder geworden. Hoe de consument daar op reageert moeten we nog afwachten, maar ik verwacht een negatieve tendens”, zeg Roo­denburg.

Mocht de Russische grens dichtgaan voor Nederlandse bloemen en planten, dan stort volgens de VGB-directeur de hele markt in. „Bloemen groeien door en moeten elke dag geoogst. Als een deel van de vraag wegvalt, zakken voor de hele markt de prijzen in. Dat zou desastreus zijn.” De brancheorganisatie probeert dit signaal „op alle mogelijke manieren” af te geven, in de hoop dat de politiek ernaar luistert.

Vlees, met name varkensvlees, gaat normaliter ook in behoorlijke hoeveelheden vanuit Nederland naar Rusland. Sinds januari zit de Russische grens echter dicht voor vlees uit de EU, omdat er in Litouwen en Polen Afrikaanse varkenspest is opgedoken. „Dat is heel jammer, want Rusland is een grote potentiële groeimarkt”, zegt een woordvoerder van de Centrale Organisatie van de Vleessector (COV). „Vorig jaar bedroeg de exportwaarde van het varkensvlees 165 miljoen euro en er zat een stijgende lijn in.”

De COV had gehoopt dat de Russische grens vrij snel weer open zou gaan, „dat we het handelstechnisch konden oplossen. Maar het duurt allemaal langer. En de politieke ontwikkelingen lijken een oplossing niet te bevorderen, dan zeg ik het netjes.”

Groente en fruit

FrugiVenta, de brancheorganisatie van handelaren in groenten en fruit, wilde niet reageren op de ontwikkelingen in Rusland. Volgens het laatste jaarverslag van FrugiVenta was Rusland in 2012 goed voor bijna 105.000 ton invoer van in Nederland geteelde verse groenten en fruit, exclusief uien. Daarmee is het land de vierde afnemer, vlak achter Frankrijk.

Individuele exporteurs maken zich grote zorgen. Directeur Hans de Boer van Olympic Fruit in Barendrecht zei deze week voor Radio 1 dat zijn bedrijf een groot deel van de omzet haalt uit de export naar Rusland. Hij is bang dat de Russische grens dichtgaat voor producten uit Europa of dat de Russen importheffingen gaan opleggen. „Dat is desastreus voor ons bedrijf.”

Ook voor akkerbouwers is Rusland belangrijk. Volgens gegevens van het Productschap Akkerbouw kochten de Russen vorig seizoen ruim 26.000 ton uien en bijna 15.000 ton pootaardappelen uit Nederland. Wat de uien betreft is Rusland een grillige klant, maar vaak wel een belangrijke gangmaker voor de prijsvorming.

Nederlandse pootaardappelen zijn dit seizoen nog niet naar Rusland gegaan, omdat het land zijn grens voor pootgoed en ander plantmateriaal uit de EU vorige zomer dicht heeft gedaan. De afgelopen weken waren Russische inspecteurs in verschillende landen, onder meer in Nederland, om te beoordelen of de controle op de gezondheid van plantmateriaal in orde is. Finland kreeg inmiddels groen licht voor hervatting van de uitvoer van pootgoed naar Rusland.

Kritiek Van Vollenhoven op handelsmissie

APELDOORN. Prof. mr. Pieter van Vollenhoven heeft zich op Twitter negatief uitgelaten over de voorgenomen handelsmissie naar Rusland. „Niet naar Sochi en wel een missie, dan begrijp je des te beter dat veiligheid gemakkelijk het onderspit kan delven bij economische belangen!”, twitterde Van Vollenhoven dinsdag. Hij reageerde daarmee op uitlatingen van premier Rutte begin deze week. Die zei in een televisieprogramma dat de voorbereidingen voor de handelsmissie naar Rusland doorgaan, ondanks westerse sancties tegen dat land wegens de Russische bemoeienis op de Krim. Minister Kamp van Economische Zaken gaat in mei met een aantal bedrijven uit de olie- en gassector naar Rusland.