Vlak voor het begin van de igc vrijdag viel de Duitse minister van Financiën, Eichel, op de Europese top in Brussel heftig naar Nederland uit. Ons land zou de sfeer „vergiftigen” met het oogmerk „thuis punten te scoren door zich tegen de grote buren te richten.” Hij zei dat „andere kleine lidstaten die verleiding kunnen weerstaan.” Daarmee bedoelde hij Luxemburg.

Premier Balkenende merkte tijdens een persconferentie op dat het Nederlandse geluid dus in ieder geval duidelijk overkomt. Toen hij eerder op de dag over de opmerking van Eichel hoorde, was hij op de Duitse bondskanselier Schröder afgestapt om opheldering te vragen. „We moeten oppassen om te praten over het vergiftigen van de sfeer. Ik heb gewezen op het belang dat we er onderling moeten uitkomen.” De Duitse leider liet weten de collega uit het kleine buurland nog steeds als vriend te beschouwen.

Hoewel beide regeringsleiders om het voorval konden lachen, wees Balkenende er vrijdag op dat een goede sfeer in dit stadium aardig, maar nog weinigzeggend was. „We staan aan het begin van onderhandelingen waarin harde beslispunten nog aan de orde moeten komen.” Volgens de premier hebben de schermutselingen rond het stabiliteitspact geleid tot een „geschonden vertrouwen van burgers” in het functioneren van de EU.

Op de opmerking tijdens de persconferentie dat er geen meerderheid is te vinden voor de Nederlandse stellingname, erkende minister Zalm van Financiën dat de Nederlandse eis „een van de moeilijkste punten” op de agenda is. Tevens wees hij erop dat voor de totstandkoming van de Europese grondwet unanimiteit is vereist. Dit betekent dat ook Nederland zich in dit document moet herkennen om ermee in te kunnen stemmen.

Het ideetje van de Belgische premier Verhofstadt om de EU-grondwet te laten vergezellen van een apart document waarin de belofte is opgenomen dat de Nederlandse bezwaren op een later tijdstip zullen worden bezien, kreeg geen steun van Balkenende.

Een van de wensen op het Nederlandse verlanglijstje is de mogelijkheid van een veto voor de meerjarenbegroting van de EU te handhaven. Ook wil Nederland dat de eurolanden bij het Europese Hof van Justitie in Luxemburg kunnen klagen over te hoog oplopende begrotingstekorten in andere landen in de eurozone. Onlangs gingen overtreders als Duitsland en Frankrijk vrijuit.

Eichel zei helemaal niets te zien in het recht voor individuele lidstaten om andere lidstaten aan te klagen. „Die gedachte is weinig bevorderlijk voor de Europese integratie”, stelde hij op een persconferentie. De Duitse minister betuigde begin deze maand instemming met het voorstel van de voorzitter van de Europese Commissie, Prodi, een nieuwe balans te zoeken tussen stabiele overheidsfinanciën en economische groei.