In de afgelopen 90 jaar daalde het aantal Joodse Egyptenaren van 80.000 tot minder dan 40. In de hoofdstad Caïro wonen nog maar elf Egyptische Joden.

Nadia Haroun (59) was de jongste van de nog overgebleven Egyptische Joden in Caïro. Ze overleed aan een hartaanval.

In het verleden was Egypte een veilige haven voor Joden die de vervolging in Oost-Europa en Rusland aan het einde van de negentiende eeuw ontvluchtten. In de vroege jaren twintig was er een bloeiende Joodse gemeenschap in het district Darb al-Baribira, waar veel Joodse bedrijven, synagoges en zelfs scholen stonden.

„Zelfs als minderheid waren de Joden ooit een belangrijk onderdeel van de samenleving”, zegt Amir Ramses, regisseur van de in 2013 verschenen documentaire ”The Jews of Egypt”. De film vertelt het complexe verhaal van de Egyptisch-Joodse identiteit.

Na de oorlog met de in 1948 opgerichte staat Israël, nam het aantal Egyptische Joden dramatisch af. Slechts een kleine groep bleef standvastig in Egypte, ondanks de vervolging.

Tijdens het bewind van Nasser werden veel Joden verdreven omdat ze werden gezien als vijanden van de staat. Ook vandaag nog worden Israël en het zionisme vaak verbonden met samenzweringen om de staat te verzwakken. Bij protesten steken sommige demonstranten niet alleen de Amerikaanse, maar ook de Israëlische vlag in brand. Verdachte buitenlanders worden ”Joodse spionnen” genoemd.

Bij de begrafenis van Nadia Haroun dinsdag stonden politieagenten met automatische wapens rondom het gebouw waar de uitvaart werd gehouden. Op pick-uptrucks hielden jonge dienstplichtigen met traangasgranaatwerpers de straat naar de synagoge in de gaten.

De overgebleven leden van de gemeenschap zijn allemaal vrouwen. De jongste is in de zestig. Haroun behoorde tot de jongeren. Veel Joden bekeerden zich in de loop der jaren tot de islam, vanwege huwelijksrestricties. Een Joodse man mag niet met een moslimvrouw trouwen, maar een moslimman wel met een Joodse vrouw. De gemeenschap verloor op die manier veel mannelijke leden die volgens de officiële documenten niet langer Joods zijn.

Nadia Haroun is begraven op het Bassatine-kerkhof, een van de oudste Joodse begraafplaatsen in de wereld. Ooit stond het vol sierlijke monumenten, maar in de jaren zestig werd veel van het marmer gestolen. Op de plek wordt ook veel afval gedumpt.

Beveiliging zorgt ervoor dat vandalisme veelal voorkomen wordt. Desondanks werd vorig jaar het graf van Carmen Weinstein een paar uur na haar begrafenis geschonden, terwijl de bloemen nog op het graf lagen.