Landschapsarchitecten hebben een prachtig vak. Neem Anet Scholma, directeur van Buro Mien Ruys Tuin- en Landschapsarchitecten, die afgelopen drie jaar tekende, puzzelde, praatte en diverse malen opnieuw tekende aan het landschappelijk gedeelte van het prestigieuze Bouwfondsplan. Voor ze eraan begon, deed ze grondig onderzoek naar de historie van de terreinen rond ”Het Kasteel” (bouwjaar 1926) en het grote witte kantoorgebouw dat sinds dertig jaar aan de Westerdorpstraat staat. „Bijzonder: het Hoevelakense bos is het enige bos in de wijde omgeving, en daarom sinds jaar en dag dé plek voor het maken van trouwfoto’s. Veel mensen uit de buurt maken er intensief recreatief gebruik van.”

Bouwfonds, sinds 2000 volle dochter van ABN Amro -met nog steeds een binding aan de Vereniging Nederlandse Gemeenten- en het dorp Hoevelaken zijn innig met elkaar verbonden sinds Bouwfonds-grondlegger Jacob Wiersema er in 1963 neerstreek. Zeventien jaar eerder, in 1946, werd het bedrijf in Assen opgericht, met als doel de koopwoning bereikbaar te maken voor de laagste inkomens, zegt ir. B. Bleker, lid van de raad van bestuur.

De zakelijke geschiedenis van de firma was voor een aanzienlijk deel succesvol. Inmiddels behoren ook België, Frankrijk, Spanje en de VS tot het werkgebied. Na de recente invoeging van de projectontwikkelaar en hypotheekverstrekker in het ABN Amro-concern kon het Bouwfonds de vleugels nog verder uitslaan. Nu is groei wel leuk, maar ze heeft ook een keerzijde. Want waar berg je het uitdijend personeelsbestand als je op een locatie zit waar ongebreidelde uitbreiding niet is toegestaan, en je zeker weet dat je niet uit de streek wilt vertrekken?

De lapmiddelen -onder tijdelijke vergunning van Nijkerk, waarmee Hoevelaken recent werd samengevoegd- zijn zichtbaar op het kantoorterrein. Twee tijdelijk bijgebouwde kantoren boden even soelaas, maar vormen geen echte oplossing. Vandaar dat drie jaar geleden werd besloten tot flinke uitbreiding op de huidige plek, binnen strenge landschappelijke voorwaarden.

Na een lange tijd van soms bijzonder moeizame plannenmakerij -gemeente, natuurbeheerinstanties en bedrijf vonden elkaar bepaald niet eenvoudig- ligt er nu uiteindelijk een plan op tafel dat er in veel opzichten mag zijn. Alle betrokken partijen zijn inmiddels zodanig opgetogen dat ze de barensweeën het liefst zo snel mogelijk vergeten. Volgens Bleker kan de bouw in de loop van 2005 van start gaan, in 2007 moet het project zijn afgerond. „Voor dit decennium zijn we dan wel klaar.”

Voor de vernieuwing van het hoofdkantoor werd 15,5 hectare grond aangekocht, voornamelijk van agrariërs uit de buurt. Driekwart daarvan (11,5 hectare) draagt het concern over aan Stichting Het Geldersch Landschap voor natuurontwikkeling. Het gebied krijgt als bestemming rustgebied voor vogels, amfibieën en wellicht reeën, zegt landschapsarchitect Scholma. Door regulering van het grondwaterpeil -onder andere door de bouw van stuwtjes in de Weldammer beek- moet de waterkwaliteit in het gebied verbeteren. Verdroging van het bos wordt ermee bestreden.

Het vernieuwde hoofdkantoor wordt opgenomen in het landschap: oud- en nieuwbouw worden niet hoger dan drie lagen. Sierlijke bomenrijen volgen het historische ”slagenlandschap”, waterpartijen en rietkragen onttrekken de gebouwen straks grotendeels aan het oog. Parkeerplaatsen verdwijnen ondergronds of worden verlaagd aangelegd en met hagen omkleed: auto’s zijn straks niet meer te zien.

Omdat Bouwfonds een naam heeft hoog te houden in duurzaam bouwen, worden vernieuwing en nieuwbouw in dat opzicht „voorbeeldig.” Architect A. van Tilburg tekende rond het oude gebouw een houten collonnade -met uitsluitend goedgekeurd FSC-hout natuurlijk- waarop een luifel van zonnecellen rust. „Die 1500 vierkante meter zonnecellen leveren voor vijftig woningen jaarenergie”, vertelt de architect.

Een andere manier waarop het energieverbruik flink omlaaggaat, is het toepassen van warmte- en koudetechniek in de bodem, „een bijzonder duurzame manier van energiebesparing.” Alle maatregelen bij elkaar zorgen voor een energiereductie van 60 procent ten opzichte van het huidige kantoor.

Een van de grootste trekkers in het gebied wordt ongetwijfeld de nieuw aan te leggen langgerekte waterpartij, vanaf het nieuw te bouwen auditorium, dat er vrij over uitkijkt. Richting Veenwal, grens van de Bouwfonds-invloedssfeer, gaat het water over in moeras. Scholma: „Via oude en nieuw aan te leggen zichtlanen kijken de Hoevelakers straks door het hele gebied, er ontstaat een uniek uitzicht.”

Dat daarbij eiken van zo’n drie eeuwen oud gaan sneuvelen, daar zullen de Hoevelakers óók doorheen moeten zien, al zal het zeker pijn doen.