Dat is de conclusie van onderzoek op verzoek van de Tweede Kamer door de CTIVD, de onafhankelijke commissie die toezicht houdt op het opereren van de AIVD en de MIVD. Zo verzamelde de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst gegevens in het kader van de samenwerking met buitenlandse geheime diensten zonder hiervoor specifiek toestemming te vragen aan de minister.

Ook de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst maakte zich schuldig aan onrechtmatige werkwijzen. De dienst zet agenten in „om gegevens te verwerven op een manier die in feite neerkomt op de inzet van een tap, zonder hiervoor toestemming te vragen aan de minister”. Ook in het kader van de bevoegdheid om te hacken worden zonder toestemming van de minister gegevens verworven op een manier die gelijkstaat aan de inzet van een tap.

Voorzitter Harm Brouwer van de CTIVD lichtte de conclusies van zijn rapport dinsdag in een besloten bijeenkomst toe aan Tweede Kamerleden. Na afloop liet hij merken de onrechtmatigheden ernstig te vinden, omdat de diensten functioneren in een balans tussen de noodzaak van hun werk en de grondrechten van de burger. „Dat betekent ook dat je die onrechtmatigheden moet wegnemen. Dit is geen kattenpis. In het licht van die balans zijn dit zaken die je ernstig moet nemen.”

Dat betekent overigens niet dat hij zich zorgen maakt over het optreden van de diensten. Die staan volgens hem voldoende onder politieke controle.

De commissie stelt ook dat de AIVD en de MIVD in de afgelopen jaren steeds meer chatsessies, e-mails en telefoongesprekken en de bijbehorende ‘metadata’ (zoals nummers en tijdstippen van de gesprekken) zijn gaan verzamelen. De inbreuk die de diensten met deze methoden kunnen maken op de persoonlijke levenssfeer, gaat verder dan in 2002 bij het opstellen van de wet mogelijk was, aldus de commissie.