De streng beveiligde centra in onder meer Amsterdam, Rotterdam en Zeist staan voor velen ver van hun bed. Toch is het goed de oren niet te sluiten voor de kritiek die her en der klinkt op de leefomstandigheden van degenen die daar niet vanwege een delict terechtkwamen, maar omdat ze na een afgewezen asielverzoek het land moeten verlaten.

Verbaas staat met zijn opvatting dat deze opvang „mensonwaardig” zou zijn beslist niet alleen. Zo kraakte de Nationale ombudsman eerder harde noten over het regime in de cellencomplexen, waar bewoners twee uur per week bezoek kunnen krijgen. Diverse kerken houden sinds woensdag een serie ”wakes” bij het Justitieel Complex Schiphol. Daarmee vragen ze aandacht voor de situatie waarin mensen zonder verblijfsstatus zich daar bevinden en willen ze hun een hart onder de riem steken.

Staatssecretaris Teeven (Veiligheid en Justitie) deed vorig jaar, nadat de Russische asielzoeker Dolmatov zichzelf in zijn cel in het uitzetcentrum Schiphol van het leven beroofde, de toezegging te zullen werken aan een humaner asielregime. Betrokken organisaties zijn intussen van mening dat het voorstel Wet terugkeer en vreemdelingenbewaring, dat nu op tafel ligt, geen blijk geeft van een fundamentele verbetering. Volgens elf instanties, waaronder Amnesty International en de protestantse diaconale organisatie Kerk in Actie, is er bijvoorbeeld geen aandacht voor het voorkomen van opsluiting van kwetsbare personen zoals kinderen en zieken. Op onderdelen zou het beoogde beleid zelfs strenger zijn dan het huidige.

Vreemdelingendetentie moet voorkomen dat afgewezen asielzoekers zich in de laatste periode voor (onvrijwillige) terugkeer aan uitzetting kunnen onttrekken. Alles is gericht op vertrek, hoewel dit niet altijd wordt gerealiseerd en mensen soms na maanden detentie weer op straat staan. Uiteraard hoeft Nederland (herhaaldelijk) afgewezen asiel­zoekers niet via de businesslounge uitgeleide te doen. Dat laat onverlet dat het van belang is de menselijke maat ook bij een sobere opvang op het laatste station in ons land goed in het oog te houden.

Terecht vragen kerken daarvoor aandacht. De Schipholwakes doen dat in de lijdenstijd. Het gevaar bestaat dat daardoor het unieke lijden van de Heiland, uitlopend op Zijn sterven aan het kruis voor verloren zondaren, op één lijn wordt gesteld met een volstrekt andersoortig lijden dat mensen in deze tijd kunnen ondergaan. Daarmee verdwijnt de kern uit het Evangelie. Dat laat onverlet dat het een Bijbelse opdracht is om de gevangenen te gedenken, „alsof gij mede gevangen waart.” Daarom hebben christenen reden hun stem te verheffen als bij het opsluiten van vreemdelingen de menselijke maat ver te zoeken is.