”Kanjers”
Auteur: Bram Kasse
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2003
ISBN 90 331 1761 4
Pagina’s: 150
Prijs: € 8,20; Titel: ”Geldjacht”
Auteur: Roland Kalkman
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2003
ISBN 90 331 1733 9
Pagina’s: 118
Prijs: € 4,50 (na 1 januari € 6,95);

Titel: ”Oorlog in Oosterbeek”
Auteur: Jan van Reenen
Uitgeverij: Den Hertog, Houten, 2003
ISBN 90 331 1736 3
Pagina’s: 94
Prijs: € 5,90;

Titel: ”Klem!”
Auteur: Leendert van Wezel
Uitgeverij: De Banier, Utrecht, 2003
ISBN 90 336 2791 4
Pagina’s: 188
Prijs: € 7,90.

Anjers worden Kanjers, fazanten hebben geld aan hun poot en een xtc-handelaar belt niet met een DECT-telefoon… Drie christelijke auteurs van jeugdboeken kozen voor een avonturenverhaal met een boodschap, de vierde koos voor een historisch thema: de Tweede Wereldoorlog.

Van Bram Kasse is intussen alweer het derde jeugdboek verschenen, ”Kanjers”. Op de Anjerschool ontstaat grote beroering: de fiets van meester Hermans is gestolen! En het is nog wel de fiets die de meester heeft gekregen voor zijn twintigjarig jubileum. Natuurlijk laten de kinderen van groep 8 het er niet bij zitten. De fietsendief moet worden gevonden! Al snel is een aantal personen verdacht. Is de vreemde journalist De Graaf de dader? Of hun klasgenoot Sven, die ze met een fiets op zijn schouder zien lopen?

Maar dan gaat het fout tussen de vriendinnen Latifa, een Marokkaans meisje, en Amber. Ze krijgen ruzie omdat ze allebei verliefd zijn op Romano, een jongen uit hun klas. Als Latifa ook nog het onderwerp voor haar spreekbeurt pikt van Amber, lijkt de vriendschap voorgoed over. Maar dankzij de oplettendheid van Latifa wordt uiteindelijk de fietsendief gepakt en komt het ook tussen de twee vriendinnen weer in orde.

Het is Kasse goed gelukt de spanning op te bouwen. Door af en toe een hoofdstuk vanuit de fietsendief te schrijven, maakt hij steeds meer duidelijk dat de dader een bekende moet zijn voor de kinderen. Ook uit het taalgebruik blijkt dat de auteur de jongerenwereld goed kent: hedendaags, met goedlopende dialogen.

Klein minpunt zijn de soms iets te overdreven aanwijzingen in de richting van een mogelijke dader. Zo zijn er rond Sven zo veel toevalligheden dat je als (volwassen) lezer het gevoel bekruipt dat hij het dus wel niet gedaan zal hebben.

Engels geld

”Geldjacht” is de titel van het nieuwste avonturenboek van Roland Kalkman. Rick en Jasper zijn op vakantie in Engeland. Jasper vindt een neergeschoten fazant met een kokertje om zijn poot. Rick vertelt niemand over zijn vondst. In het kokertje blijken twintig briefjes van 50 pond te zitten. In Nederland vertelt Rick dat hij slechts één biljet van 50 pond heeft gevonden, vastgebonden aan de poot van een vogel. Een halfjaar later gaan Rick en Jasper opnieuw op vakantie naar Engeland, op uitnodiging van oom Alex, een vriend van Jaspers vader.

Daar wisselen de gebeurtenissen elkaar in hoog tempo af: het biljet van 50 pond blijkt vals te zijn, zodat de jongens en oom Alex door de politie worden verhoord. De jager die Rick tijdens zijn vorige vakantie had gezien, eist al het geld van Rick terug. Als er vervolgens wordt ingebroken in het huis van oom Alex kan Rick zijn geheim niet langer voor zich houden. Hij laat het kokertje met de overige negentien biljetten zien. Uiteindelijk loopt alles goed af en worden de daders gepakt.

Roland Kalkman schreef een boek dat jongens (en meisjes) die van actie houden zeker zullen waarderen. Het verhaal heeft een goede verhaallijn en een leuk uitgewerkte plot. Dat sommige zaken niet altijd logisch zijn (houdt een jongen van elf jaar een halfjaar lang zo veel geld voor iedereen verborgen?) doet enerzijds afbreuk aan de geloofwaardigheid. Anderzijds maakt de auteur duidelijk dat „bedriegen om rijk te worden de wil van God niet is.” Er zijn slechtere lessen te leren in een avonturenboek!

Slag om Arnhem
Aan zijn intussen indrukwekkende lijst boeken heeft Jan van Reenen een oorlogsboek toegevoegd, ”Oorlog in Oosterbeek”. Frans en Ina maken de Slag om Arnhem (1944) van heel dichtbij mee. Ze zien duizenden parachutisten landen, maar maken ook mee dat de tegenstand van de Duitsers nog te groot is. Daarom trekken de Engelsen zich terug naar Oosterbeek. Terwijl Frans, Ina en hun ouders in de kelder zijn, wordt er vanuit hun huis gevochten. Als Frans buiten een gewonde Engelsman ziet liggen, dragen ze hem met z’n vieren naar de kelder. Daar verzorgt moeder de gewonde soldaat zo goed mogelijk. Het wordt pas ingewikkeld als de Duitsers een van hun gewonden ook in de kelder brengen. Moeder maakt echter geen onderscheid: ook de SS’er moet worden geholpen.

Vader vindt het te gevaarlijk worden: de gewonde Engelsman wil hij uit hun huis hebben. In het donker sluipt Frans daarom met de gewonde soldaat naar Schoonoord, waar alle gewonden naartoe worden gebracht. Uiteindelijk wordt het in Oosterbeek te gevaarlijk en worden Frans, Ina en hun ouders door de Duitsers weggestuurd.

Of het boek iets toevoegt aan het omvangrijke aantal jeugdboeken over de Tweede Wereldoorlog waag ik te betwijfelen. Het taalgebruik is niet altijd even kinderlijk („de oorlog geeft wel gelegenheid tot avontuur” en „Hitler is een trawant van de duivel”). Ook komen bepaalde gebeurtenissen niet logisch over. Je moet als vader wel erg moe zijn als je gaat slapen terwijl je zoon door de Duitse linies sluipt met een Engelse soldaat.

Verslaafd
Tot slot het nieuwste jeugdboek van Leendert van Wezel: ”Klem!” Van Wezel wil altijd meer dan alleen een avonturenboek schrijven. Dat heeft hij in zijn eerdere jeugdboeken en novelles al laten zien. Ook in dit boek treffen we een mix van spanning en een (natuurlijk verwerkte) boodschap aan.

De vriendschap tussen Martin en Jordy komt ten einde. Jordy kiest nu voor Kevin (en niet voor Sjaak, zoals de flaptekst beweert), die hem meeneemt naar cafés en disco’s. Christy, de tweelingzus van Jordy, maakt zich grote zorgen om haar broer. Zeker als ze 2000 euro ontdekt op de kamer van haar broer. Haar zorgen worden nog groter als ze een tijdje later xtc-pillen op zijn kamer vindt.

Martin is intussen bezig met een eigen onderzoek: op de draadloze telefoon hoort hij flarden van een vreemd gesprek. Enkele dagen later ontvangt ook vader delen van een vreemd telefoongesprek: „…vannacht… laat het spul maar komen…” Natuurlijk kan Martin het niet laten om ’s nachts buiten te gaan kijken.

Uiteindelijk komen de onderzoeken van Martin en Christy samen: ze vinden een grote voorraad xtc-pillen in een holle boom. Voordat de werkelijke daders kunnen worden gepakt, volgen er voor Martin en Christy nog spannende momenten.

Een boeiend boek waarin de auteur nadrukkelijk een waarschuwende vinger opsteekt: verkeerde vrienden, slechte muziek, xtc… het lijkt misschien ongevaarlijk, maar voor je het doorhebt, ben je verslaafd!